Kva ein tolvåring fekk høyre over kortspelet

PER TOFTE: Eg satt samankropen i senga oppe på karrommet. Kortspelet gjekk rutinert med slag på slag i bordet og eit avgjerande dunk når når fila vart lagt på til siste stikk og kortrunden var vunnen. Hundre og ein var det vanlegaste spelet når sveiseren, gardsguten, Hovdliguten og guten frå Uppigard møttes om kveldane etter kveldsvoren. Eg, ein gutunge på ti-tolv år, høvde vel strengt tatt ikkje inn i selskapet. Men ungdomane var overbærande og hadde ikkje noko imot at eg fekk sitja som ei fluge på veggen og følgje samtala som gjekk parallelt med kortspelet. Den handla helst om den siste festen på lokalet og jenter dei hadde møtt der.

Eg var så fengsla av dette innsynet i vaksenlivet at mor måtte dunke med ein stol både ein og to gonger oppunder taket i stova under, før eg tusla ned for å leggje meg. Det var skuledagen etter.

Festen dei refererte frå, kunne oftast vera i Avholdshuset i Søre Lia eller sjeldnare på Folkets Hus på Harpefoss. Eg forsto at når festen vart omtala som «kvek», hadde det vore slagsmål. Dans på Fossa var velkjend i så måte. Der rauk «skødøle», livær og slåssglade kvamværar i hop i freske basketak, vart det fortalt.

Eg tykte eg ikkje kunne bli vaksen fort nok for å få oppleva det fantastiske dei fortalde om. Det som fengsla meg aller mest, var tilbakehaldne ymt om jentene dei hadde møtt. Her måtte fantasien min til for å setja saman dei ufullstendige hinta til eit heilt bilete på hva som verkeleg hadde gått for seg.

Ja, for noko useieleg og vedunderleg måtte det vera, når sveiseren hadde fått «ja»til å følgje jenta si den lange vegen i sprengkulda frå nede i Avholdshuset og helt borti Fårrå-roa der ho budde, og så opp i Tofte att om natta. meir enn ei mils veg. Fjøsstellet venta ubønhørleg etter kort natts sømn.

Redigert utdrag frå ein artikkel i Fronsbygdin 2022