Litt å tenkje på når du køyrer inn under Teigkampen

Kanskje sende ein tanke til Anna og Kristian og dei seks ungane når vi kjører inn i Teigkampen? Ill: Statens vegvesen

OSKAR LETRUD: Nye E6 går inn i Teigkampen og passerer to-tre hundre meter under restane etter dei gamle seterhusa på Skoekampen, ei seter som nå er nedlagt. Det er på høg tid å få skrive ned soga om denne setra og dei som brukte ho. Eitt er sikkert. Dette var ein tungvint plass å koma fram til, særleg for desse som ikkje hadde hest og måtte bera alt fram på ryggen.

Engeberget har vorte kalle både Skoekampen og Steinekampen, men er i dag mest kjent som Teigkampen og ligg på baksida mellom Kvam og Vinstra. Engeberget er vel den stupbratte bergveggen vi ser frå E6 på solsida når vi ser mot vest.

Iver Olsen Vik (f 1735) eigde Steine i Kvam. Han kjøpte Skoekampen og var gift med Anne Olsdtr Skoe. Folk her i bygda tok derfor til å kalle staden Steinekampen. Anton Steine selde Kampen til Anna og Kristian Stenersen i 1927. Anna var syster til Anton. Kristian hadde vore i Amerika, så han hadde sett flatare land. Men heimplassen i Norge var nok for han det likaste lell, så han kom att og slo seg ned her. Han hadde lova foreldra sine då familien reiste til Amerika, at han skulle bli med dei attende til Norge, så dei fekk døy der. Noko han altså gjorde.

Anna og Kristian hadde søre Nesset og bodde der. Dei hadde tre-fire kyr og eit par ungdyr, og når dei skulle opp i Kampen med dyra, rodde dei først over det dei skulle ha med seg, og lagra det i ei gammal løe på søre Forbrigdsenget. Dei «stubblynte», som vi sa. Dyra gjekk dei så riksveg 50 (E6) sørover med til Kvamsporten, der dei lånte ferge og rodde over elva med dyra. Så var det å koma seg oppover forbi nedre og øvre Bergum. Det hende også at dei gjekk opp lia nord for Engum, for då slapp dei å gå over dyrka mark. Etter at dei hadde fått dyra til seters, gjekk Kristian både to og tre turar om dagen med bør på ryggen med det dei hadde rodd over før. Han brukte ikkje ryggsekk, men ein gamal tremeis han festa sakene på. Han gjekk opp Bergelykkja og Kleiva, ein snarvei opp til Kampen litt sør for øvre Bergum, der det på ein plass var ein stige med 14 trinn ein måtte bruke for å koma opp.

Ragna Brustuen fortalde at ein gong Kristian reparerte pipa på huset oppi Kampen, bar han leire frå ein plass oppfor husa i Bergum. I turre somrar kunne brønnen gå tom, og da måtte dei gå ein heil time for å hente vatn. Dei kunne nok ikkje sløse så mykje med vatnet då.

Det var rydda ein bra, men bratt seterkve der, som dei hausta. Det var god jord der, slik at det voks godt, både graset og skogen omkring. Men det var verre å få høy og ved frå staden. Høyet fekk dei nokon med hest til å kjøre ned, men det var ein skrøpeleg veg, slik at det var ikkje store lassa ein kunne kjøre. Vegen gjekk nedover nesten utpå berget og så nordover og gjorde ein sving og kom att forbi øvre og nedre Bergum. Eg har sjølv kjørt høy frå der og veit kor ille denne vegen var.

Veden sleppte Kristian for det meste utover berget rett ovanfor nedre Bergum. Så var det å samle han saman og frakte han nedover til ein stad der en kunne hetne han med hest. Ein gong dreiv Ottar Bergum, bror til Ragna, oppe på eit utspring i berget og kasta ned ved til dei. Då tok Stenersen til å sleppe utover ved frå oppå berget. Han visste ikkje at Ottar var lenger nedi bratthenget. Det var flaks at det gjekk så vel at Ottar ikkje vart råka. Ottar reiste forresten seinare til Amerika, og der vart han borte.

Anna og Kristian hadde etter kvart seks born, og ei tid om hausten var denne før omtala vegen skulevegen deira. Torbjørg (f 1922) fortel at når dei skulle til skulen på Berkka, gjekk gutane Kleiva, der stigen med dei 14 trinna var, medan jentene gjekk ein annan beinveg og kom ned ved husa i øvre Bergum. På ein plass der var det liksom avtrykk etter ein stor fot i ein stein. Torbjørg fortel vidare at dei hadde på seg penare sko når dei kom ned på Haugaranden, der det var ein stein som dei hadde skoene sine innunder. Så var det å få nokon til å ro seg over elva, og når skuledagen var over, var det same vegen attende, men då med skikkeleg motbakke.

Kristian Stenersen selde Kampen til Alf Schaaning, som hadde store planar om turisme der. Det gjekk nok ikkje så bra, for Nils Holten fekk auksjonsskjøte på Kampen ein gong i
1960-åra. Eigar i dag er Arne Sletten. Husa er nå til nedfalls.

                                  Teigkampen sett frå Teigskaret. Foto: Bente B Bråten

Tormod Skilag har  lagt opp fleire postar for turorientering til gamle setrer, hus og andre attraksjonar på både sider av dalen. dei vil nå også legge Skoekampsetra, eller Stenersensetra som den også er kalla, inn på turkarta sine. Det er eit flott, om noko bratt turterreng der oppe, men kanskje kan denne artikkelen og bilda bli inspirasjon til ta seg ein tur dit opp ein fin sumardag?

Redigert utdrag frå artikkelen «Skoekampsetra på Engeberget» i Fronsbygdin 2010-2011. Publisert her første gong 23. februar 2015