Ei lokalhistorisk nettavis
Svar helst innan 1. februar - til ei bok om setrene Det er stor grunn til å tru at det om nokre år ikkje vil vera att noko seterdrift. Historielaget fryktar dette. – Det er noko av grunnen til at vi nå såg behovet for å gjere kartlegginga av setrene, for snart er det...
Prestegardsjul i gamle dagar Ragnvald Tarud fortel til Oddmar Myrum i Gudbrandsdølen 22. des. 1977: Jula er ei tid for seg sjølv. Ein lysfest midt i mørketida er kjærkommen, og samstundes kallar innhaldet i jul på det beste i oss. Egoismen kjem litt meir på avstand,...
Men diplom ville han ikke ha ODDMAR MYRUM I GUDBRANDSDØLEN 11.1. 1971: I bratte lia nord og opp for Vinstra ligger bruket Steinhaugen. Stedet bærer ikke navnet uten grunn, for sjelden har det vel vært ryddet til jordbruk på mer steinet og ulendt terreng. Der bodde...
Ny bok forteller om livet i en avsides fjelldal Boka koster kr 450, og kan kjøpes av forfatterne. Den kan hentes i Espedalen, på Lillehammer eller i Oslo, eller sendes for et tillegg på 90 kr. Send i så fall melding til Jana Weidemann: 91889599. Boka kan også kjøpes...
Israel Krupp bygde seg hus på Tofte under krigen Kvifor handlar Israel Krupp til seg ein brannruin langt oppe i Gudbrandsdalen og vil byggje seg hus der under krigen? Hadde han vore der nokon gong? Foto: Johan Brun/DM CARL HENRIK GRØNDAHL: Dette er...
når kjelken kom ut av styring og segla sin egen sjø Verst når det låg blanksvell. Foto: Helgeland museum HELGE STORMORKEN om Kvam i hans oppvekstår: Det var berre om vinteren at det kunne kjørast etter gardrekka, eller måtte alle "ni vægen" for å koma dit dei...
Var det her Henrik Ibsen fekk idéen? PÅL KLUFTEN: En episode som synes å vise at Henrik Ibsen har hatt lokalkunnskap fra Fron, er historien om gutten som med vilje hogg av seg en finger i Peer Gynt: Det var fanden til kropp! En umistelig finger! Helt av! Og uten at...
Til torvuttak på Kvarvet Litt av ei dampdoning. Foto frå Arve Skurdal/Vegar Skar EIVIND HOLEN: Torvuttaket på Kvarvet ble startet en gang mellom 1915-1920 for å skaffe brenntorv til Fron Ysteri. Grøfta der det ble tatt ut torv opp under Grønfjell, er fortsatt synlig....
Men det blir bra! Røynsler frå restaureringa av Solbrå gard Godt frammøte på triveleg besøksrunde CARL HENRIK GRØNDAHL: - Det ser verre ut enn det er, men det blir alltid dyrare enn du trur. Spør dei som kan, om råd. Du skal ikkje skryte av kor billig det vart - du...
Godt frammøte på vellukka markvandring TORMOD BRÅTEN: 60 historieinteresserte frøningar deltok sundag på ei svært vellukka markvandring midt i førkristent og middelalderens sentrum i Fron. Vi starta i tunet på Nigard Listad, der Geir Paulsrud tok oss attende til tida...
Velkomen sundag 25.6. kl 13! Bilde tatt frå toppen av Ulberghaugen. Sygard Listad lengst til høgre og Nigard Listad til venstre. Uppigard Listad er ikkje med på bildet. Denne garden går på folkemunne under namnet Jørstad. Foto: Liv Bjerke. På sundag kan det bli ei...
Likna ein amerikansk katastrofefilm Ein lastebil frå Kvam fossar gjennom flomvatnet i Vika mellom Kvam og Vinstra. Jernbanesporet ligg godt under vatn. Med så mange staute karar på lasteplanen er det vel rimeleg å tru at dei er ute på oppdrag i samband med flommen...
Litt om ein oppvekst under krigen OSKAR LETRUD: Eg kan ikke hugse at vi svalt, men det var klart enklare kosthald enn det er nå. Det var brukt ein del vassgraut, (byggmjøl, salt og vatn) med mjølk til. Om det var ei tid på vinteren vi ikkje hadde mjølk, kunne det i...
Litt av kvart frå Vendalen BJARNE JETLUND: Vendalen er ei setergrend ca. 15 km frå Hundorp langs vegen mot Fagerhøi. Desse spreidde tankane frå Vendalen viser ein seterstul full av kulturminne. Desse er det viktig å ta vare på i den omforminga som nå breier seg...
Til fjells midtvinters for å hente fôr Tidene har endra seg på Haugsetra! Foto: Fredrik Weikle FREDRIK MOEN: Fjellet ga vinterføde til buskapen ved at ein hausta seterkveene med handreiskap som ljå og trerive. Det vart henta til bygda med hest og slede. Desse turane i...
Motiv for utvandringa til USA var så mange EINAR HOVDHAUGEN: Utvandring til Amerika letta folkepresset i bygdasamfunnet. Ein del sveltihelplassar blir nedlagde. Det blir ledige husmannsplassar for dei mange som før hadde hatt vanskeleg for å skaffe seg ein plass....
Ei historie om korleis dei tok imot Guds mann i Skåbu GEORG MEGAARDEN: Veslumgutane var tre brør, Per, Ole og Øystein. Per var den eldste og ser ut til å ha vore føraren deira. Dei levde på garden Veslum, som ligg ved osen av vatnet Olstappen. Dei førde ikkje nett...
Glytt frå ein barndom i krig i Nedre Skar Nedre Skar ca. 1933. Bilde frå Vegar Skar KNUT STENSRUD KJORSTAD: Året er 1939. Ein familie er på veg oppover Solbråsmorka. Tankar krinsar rundt i hovuda deira. Dei har slite seg laus frå det kjende, men er etter...
Ivar Kleiven kunne teikne portrett! Her av ein stygg kar IVAR KLEIVEN: Ellev Moen var ein av dei beste jegarane som har vore ala i Skåbu, bjønnskyttar og fuglskyttar. Han var en grovslig kar og rekna for stygg. Attåt var han både kleis og leisp. Noko jentemat var...
Et høvdingesete i bygdesamfunnet Victor Schlytter var redaktør i ukebladet Allers fra 1953 til 1974. Under krigen var han Milorg-mann og trolig en bekjent av Israel Krupp på Utistugu Tofte. I denne reportasjen fra Allers, ukjent dato, er han på besøk, imponert over...
Frå dagboka til Anton Granmorken NORA STORMYRBAKKEN: Ungdom i dag vil skratte av følgjande: Været en tur paa Harpefos og Jensbakken efter rammelist m.m. Det er første gang jeg har været paa Harpefos. Anton Granmorken bur i Ruste og er 18 år! I 1912 kjøper eldstebroren...
Ottar Øverjordet var bygdeslaktar ODDMAR MYRUM: Her vil eg fortelje litt om ein bygdeslaktar i Fron, Ottar Øverjordet. Slakting av dyr var eit naudsynt gjeremål, og det følgde alltid ansvar med slikt arbeid, for det måtte gjerast til minst mogleg pine for dyra. Etter...
Historia om oppvekst på ein prestegard ØYSTEIN HOV: Å vekse opp på ein prestegard er spesielt. Sverre Hov var sokneprest i Sør-Fron i åra 1950-1974, og i denne artikkelen ser den yngste av ”presteungane”, Øystein Hov, attende på oppvekstår på prestegarden: Etter kvart...
Grisjin, Mora-Nisse og Hallgeir Brenden var samtaleemne FRODE ERSTAD: Ein høyrer ofte: "Eg saknar mjølkerampa." Kring midten av 1970-talet var det fleire og fleire som fekk mjølketank, og utpå 1980-talet tok livet ved mjølkerampa slutt. No tenkte eg å fortelja...
Men "de fornemme" heldt avstand til velhavande bønder RAGNAR ØVRELID: Presten Hjorthøy klagar i 1781 over at fronsbøndene er "meget overdådige i mat og drikke, hvilket de anser for deres fornemste goder i livet." Når bondesønene skal gifte seg, ser dei helst på det...
Historia om husmannskona Rønnaug Sagboden http://www.youtube.com/watch?v=X8OgM4tLBpc PER OTTESEN: Den vesle plassen Bakkestugu ligg rett nedanfor demninga ved Olstappen i Skåbu. Rønnaug Sagboden var den siste som bodde her. Ho var ei kjend dame i bygda, der ho hadde...
i oversikten over gardsbruk i Skåbu Vinsterlia er no lagt til i Skåbu i Utvida norske gardsbruk på denne heimesida. Det gamle pensjonatet har vore eit landemerke i bygda i over 100 år. Sjølv om det ikkje har vore drive noko jordbruk her, så har det iallfall vore...
Da Einar og "Sjennin" skulle over Augla FRIDE GUNN RUDI: Einar Rolvsbakken begynte som gardskar hjå Rønnaug og Lodver Dalseg, på Sygard Dalseg, da han var 17 år gammal. Der vart han ved å temme ein unggamp med ei kvit stjerne i skallen, som fekk namnet ”Sjennin”. ...
Bli med til Lomsetrene på markavandring Slåttekarar på Lomsetrene sommaren 1968: Engebret Klypen, Ottar Flatmoen, Ragnvald Frøyse, Pål Kristiansen, Ole Skogen, Sverre Båtberget, Ottar Randen, Hans Karenstuen, Odd Tarud, Ottar Karenstuen, Nils Slåen, Thor Slåen, Arne...
Dei eldste i hele Gudbrandsdalen? RAGNAR ØVRELID: Historikarane reknar med at dei eldste gardane er dei som har usamansett naturnamn. I Fron skulle da gardar som Steig, Grov, og kanskje Dalsegg og Ulberg vere blant dei eldste. Like gamle kan namn med dativform vere:...
Mykje næringsdrift i fjellet i gamal tid TORMOD STAURI: Namn på vatn og elvar i Fronsfjellet er frå norrøn og urnordisk tid. Når ein veit kor frodige dei nære fjellområda til Fronsbygda er, med ein vokstersesong frå mai til ut september, er det berre å vente at desse...
«Skogvaksen jord eller bergrygg» BRIT NILSEN: Bygda Ruste ligg på vestsida av Laugen og strekkjer seg frå grensa til Sør-Fron og nordover til elva Vinstra. Dette namnet er truleg eit opphavleg bygdenamn. Ordet ei rust er kjent i fleire dialektar med tydinga "ein...
Send epost eller sms til Marit Håkenstad Matklokka på Nordre Grytting. Foto: Kjell Grytting Johannes Brandvol registrerte matklokker i Sødorp ein gong på 1990-talet. Sjølv har han ikkje resultatet. Veit du noko om dette? Kven kom oppdraget frå? Kven vart denne...
En stein falt og fela låt Brynestein. Foto Vest-Telemark museum / https://digitaltmuseum.org/vtm TOBBEN I GUDBRANDSDØLEN 4.11. 1974: En vakker dag i slutten av mai 1921 arbeidet Ola Guttormsen og Adolf Tagestad på Tagestad-setra på Gålå. De er nøkterne karer, nå 83 og...
Ble det noe av Hans Petter Kleivens film i 1975? Noen som kjenner til denne filmen?
TORBJØRN MATHISEN: Aldri før har det vært så stort sprang mellom generasjonene som i dag. Men heldigvis finnes det noen ganske få som føler seg forpliktet til å knytte bånd mellom generasjonene. Som vil bevare de gamle minnene og på den måten skaffe dagens travle...
Minneord over husmann Simen Tungen (1821-1912) UKJENT AVIS 1912: Husmand Simen Tungen døde 27. Mars i en Alder av 93 Aar. Hans hustru Marie Amundsdatter overlever sin Mand. Hun er 2 Aar ældre og født 1819. De havt 9 Barn, 49 Barnebarn og 64 Barnebarnsbarn, ialt 122...
Denne heimesida har lesarar i så å seie heile verda Eit døme på presentasjonen i artikkelen. I 2021 var det 2187 klikk på Ole Christian Risdals "Skåbu i utvida norske Gardsbruk." Der han har gjort eit omfattande og viktig arbeid med å oppdatere, finne historikk,...
Nyttårsaften takket en av de siste budeiene for seg TORBJØRN MATHISEN: Nyttåraften takka Signe Dalsegghagen for seg i fjøset på Rolstad nordre i Sør-Fron. Hun hadde bestemt seg for å legge opp og nyte godt av trygden etter at hun i mer enn 52 år har tjent i...
Tradisjoner fra hedensk tid på Sygard Forr? KARI BAY HAUGEN:En juletradisjon som ikke eksisterer lenger, er juleroa. Lille julaften bar Hans inn sekker med fersk bjørkeved og tømte utover gulvet. Veden skulle legges tett sammen og dekke to kvadratmeter ved siden av...
Det går lenge før de vert svoltne att Frå norsktradisjonsmat.no OLAUG ASKHEIM AAS: Som den skogskaren far var, hadde han ein favorittmatrett frå praksistida: Sluring. Han skar spekeskinke i terningar og bruna i panna. På den tida visste ingen kva "stjernegris" var....
Ein barndom på eit av dei dårlegaste bruka i Sødorp OLA KLÅPBAKKEN: Øyakleiva heiter eit lite nedlagd bruk øvst oppe i Sødorp. Dette er barndomsheimen til Magnus Været, og her budde han fram til 1957. Då vart bruket nedlagt og fråflytta. Fredag 28. juni 1929 kom dei...
Var det "ein annan" som hjelpte til? "Til sist var det berre hovudet og halsen med den drivkvite mana som stakk opp av myra." Ill. foto frå hest.no JOHAN DALSEG: Hingsten med hoppefylgjet sitt hadde beita på vollane langs bekken og var på tur bort, da vi kom. Fylgjet...
NRK Norge Rundt på besøk i Rusta i Søre Lia for 11 år sidan I bortimot ti år kunne du hogge deg juletre sjølv i Sør-Fron med sledefart og god gammaldags julestemning, eit lite pust i julestria - og eit mykje betre minne enn å kjøpe eit importert tre på torget, seier...
Journalisten og byjenta som kom til Forr Søndre KARI BAY HAUGEN (1937-2018): Fra jobben som journalist i VG kom jeg til Sør-Fron som ung gårdkone. Et nytt liv begynte på Forr Søndre, gården som hadde vært i samme slekt siden 1745. Det nye livet startet for over femti...
Ei lita historie frå den gang mjølet kom frå Loholet Fotografiet er tatt fra brua nedenfor fossen. Loholet er navnet på et trangt gjel, der elva renner mellom steile bergskrenter. I dette gjelet ble det i sin tid bygd en dam av tømmer og stedlige stein- og...
Bønder i Nord-Fron brende ned husa EINAR HOVDHAUGEN: Få stader i dalen har striden mellom rydningsmenn og bønder vore så hard og bitter som i Nord-Fron. Vi opplevde her så drastiske hendingar som at bønder reiv ned og brende opp husa rydningsmannen hadde bygt på...
Eller var det mord? Folk vart borte. Kva hende? Vart dei henta av Gammel-Erik? Eller kanskje bergtatt? Det var forklaringar som kunne frita ein mordar. To segner frå Ruste, fortalde av Johannes Lunde, to versjonar av samme hendinga, er interessante, fordi den første...
Litt å tenkje på når du køyrer inn under Teigkampen OSKAR LETRUD: Nye E6 går inn i Teigkampen og passerer to-tre hundre meter under restane etter dei gamle seterhusa på Skoekampen, ei seter som nå er nedlagt. Det er på høg tid å få skrive ned soga om denne setra og...
Rasmus Stauris opningsord ved utstillinga «Solrenning» Utstillinga "Solrenning" i regi av Gudbrandsdalsmusea og Hundorp 2021. Rasmus Stauri er idé-, tekst- og prosjektansvarleg. Foto: Stig Odenrud, GD. Les GDs reportasje her. Ivar Kleiven,...
Historia om eit vanskeleg liv ODDMAR MYRUM: Den karen vi skal fortelja om her, var original i beste tyding av ordet. Namnet var Pål Nilsheimen, eller Nilshimin som har vart kalla til dagleg. Foreldra hans var Hanna og Ola Nilsheimen, og dei hadde berre denne eine...
Mystisk kar jabba i laussnøen i Skåbufjella Torger T. Risdal: Ein grå vintermorgon i fyrsten av 1920-åra, seig det to høylass smått om senn innover høgda frå Storhøli-setrene. Vegen synte ikkje, og det gjekk i små kvilar. Øykane var nøydd om å puste på titt og jamt....
Storhending på Dale-Gudbrands gard frå 15. juni Direktøren i Gudbrandsdalsmusea, Øystein Rudi og sonen Eirik snikrar, Rasmus Stauri har skrive tekstane til utstillinga, og bakom, inni konteinaren, syng fornminna. Foto: Carl Henrik Grøndahl Det historiske Hundorp blir...
En innflyttergutt forteller TROND BAKKEVIG: Jeg kom til Skåbu som seksåring og reiste derfra som elleveåring. Nesten fem år av et gutteliv. År da jeg lærte meg å snakke som en skåbying ute, mens jeg fortsatte å snakke riksmål hjemme. Nesten fem år var jeg del av...
Og Teigekjerringa såg meir enn ho skulle Ein gong langt atti tida vart ei jente på Teige i Kvam så søkkjande borte. Folk leita og leita, det vart ringt med kyrkjeklokkene au, men Teigejenta fanst ikkje og kom ikkje att, kor mykje dei leita og ringde. Så ein dag det...
Men sauebøndene er glade for at gaupa vart skoten HÅKON SVEEN i DAGNINGEN 17. MARS 1995: Gaupa har gjennom alle år vore sett på som ein av dei verste fiendane sauebøndene i distriktet vårt har. I det siste har det vorte gjett fellingsløyve på to dyr i dalen, og fleire...
Og Brit fekk bort rusk i auga med blyantstreker ODD JAN SKRIUBAKKEN: I 1902 kjøpte Jon Hansen Almehagen husmannsbruket Lia for 3000 kroner. Som fleire andre hadde han vore ein tur i Amerika, men kome attende. Lia har i nyare tid gjerne vore kalla Midtlia. I...
Maria og Petter budde og sleit 47 år i Søre Skar Maria og Petter Skar i Søre Skar "Komfyren bar eg på ryggen, riktignok utan ringar og skuffer, men likevel vart det eit løft på vel 100 kilo. Komfyr måtte vi jo ha, og da var det ingen annan utveg enn å bera han. Eg var...
Dette trudde fire politikarar i 1988 I mars 1988 spurde informasjonsavisa Sørfrøningen kva det nye kommunestyret trudde om utviklinga fram mot år 2000. Fire politikarar kom til orde. 20 år etter tusenårskiftet kan det vera interessant å sjå hva dei trudde om framtida...
Når utvandra frøningar lengta heim Kanskje var det slik ho såg ut, Fron kyrkje i Nord-Dakota. Før ho var nedlagd. Dette er Norway Lutheran Church i McHenry County i Nord-Dakota. Foto: Ghosts of North-Dakota ODDMAR MYRUM I BYGDEBLADET FRONSBYGDIN 3/1972: Helsing frå...
Kanskje det viktigaste som har stått på prent i Fronsbygdin? Bildet syner harving, men er ikkje frå Tåkåstad. Foto frå Arve Skurdal / Vegar Skar "For å få gjødsla jevnt og fint utover enga, ble det kjørt over med ei sloe etter at gjødsla hadde tørket litt. Sloa besto...
Litt om Berget og Rolf Ingemann Krogh Rolf Ingemann Krogh i 2006. Foto: Paul Henrik Hage PAUL HENRIK HAGE: Berget i Breinnom, Sødorp. Eg tok meg ein tur oppi Berget att her om dagen. Der står tida stille sjølv om åra går, og nå er det ni år sidan Rolf Ingemann Krogh...
Mange lagnadar og mykje løynt liv hos Odd Jan Skriubakken CARL HENRIK GRØNDAHL: Odd Jan Skriubakken skriv skisser til gode tv-seriare i Fronsbygdin. Sidan 2013 har han tatt føre seg husmannsplassane på vestsida i Sør-Fron. Artiklane er rike på fakta - namn og årstal,...
Som forteller interessant landbrukshistorie NILS CHRISTIAN STEIG: Noen gamle driftsbygninger er heldigvis bevart. De ble bygd så store og solide at de også kan fylle en rolle i det moderne landbruket. På Steig er to bygninger fremdeles i bruk. Begge ble bygd midt på...
Og tenestegutane løp fra gard til gard på jentejakt Lørdagsfrieri i ordna former. Måleri av C. F. Sundt-Hansen. RAGNAR ØVRELID: Skikken frå gammalt i Fron var at tenarane låg i fjøset. Sokneprest Schiøth meiner i 1743 at det er ein skammeleg skikk som få hedenske land...
Ho gjekk frå tenesta på ein gard i Kvam Skjemt ut for livet i bygda. Bilde frå Alkunne.no RAGNAR ØVRELID: I det gamle samfunnet var det vanleg at barn og ungdom måtte ut å tene. Storparten av tenarane var rekrutterte frå husmansstanden. Husmennene hadde ikkje råd til...
Ivar Kleiven fortel om ljorhus som forsvann og kokhus som kom IVAR KLEIVEN: Noko arbeid på veg til setrene var det ikkje tale om i gamal tid. Det vart bygd klopper over tverråe og store bekkjer og fella over gorrblaute myrstrype og dipille. Elles har kløvvegane til...
Flom i Kvam gjennom tidene ARILD TEIGEN: “All historie er samtidshistorie” var det ein klok kar som sa. Det fekk eg prov på, kvelden den 22. mai, 2013. Ved åttetida banka det på utgangsdøra vår, på Øvermofeltet, midt i Kvam sentrum. På dørhella stod to ukjente karar...
Liv Snøfrid Skaare tok vare på prestegarden på Vinstra Liv Snøfrid Skaare, født 26. 9. 1939 døde 18. juli 2020. På minnesida ligg det ho fortalde om å vekse opp på ein prestegard: SNØFRID SKAARE: Som prestedotter har eg budd på to prestegardar, og det noko spesielt...
Iver I. Syverstuen fortel om 40 m², eitt rom med bord og taburettar På 1950-talet samla Norsk folkemuseum informasjon om korleis det var å vekse opp på ein husmannsplass. Sambygdingar intervjua husmenn og husmannsborn. 29. juni publiserte vi intervjuet med Johan...
Olav Rognli intervjuar Johan Smikop om oppveksten på eit husmannsbruk På 1950-talet samla Norsk folkemuseum informasjon om korleis det var å vekse opp på ein husmannsplass. Sambygdingar intervjua husmenn og husmannsborn. Her intervjuar Olav Rognli frå Kvikne, fødd...
Om matkultur i Fron TORI VIRIK NØVIK: Det er jordbruksprodukt frå eigen gard frøningane er fostra opp på, med mjølk, korn (bygg) og poteter (poteten etter tidleg på 1800-talet) som særleg betydningsfulle matvarer. Det var og naudsynt å ha råvarer som kunne lagrast...
Han hørte selv jammeren fra kuer bamsen slo ned PEDER NILSEN fortel om si tid som gjetar kring 1820. : I skogene i Børkdalen var det på de tider meget rovdyr, særlig bjørn. Hvor mange ganger hørte jeg ikke min troende mor be Gud bevare hennes kreaturer. Og hennes...
Ei rørande forteljing om eit møte i Minnesota PAUL HENRIK HAGE: Kvar vår når heggen blømer i Sødorp, tenkjer eg på Petra Sandbakken. Ho var født i 1880 på Nedre Sandbakken og døydde i Dawson, Minnesota i 1959. Ho var yngst av 10 sysken. To døydde tidleg, seks reiste...
Møt brørne Teodor og Hans Støslien frå berga ovanfor Vinstra PAUL HENRIK HAGE: Støslia og Arneklemma ligg avsides til i berga ovanfor Vinstra. Båe heimane er fråflytte for lenge sidan. Ein kjem i tankar om kva slag liv dei hadde på slike plassar som "ingen kunne tru...
Og her kan du sjå drifta i gamle dagar "Nå skal Sigurd (71) restaurere ferdig det gamle ysteriet på Vinstra, melder GD. Eier av Fron Traktor Service, Sigurd Søberg, kjøpte det gamle ysteriet i 1990. Siden har det blitt pub i 1. etasje og fire utleieleiligheter. Nå...
Hans Joten var meir enn ein bygdaorginal GUNNAR LIEN: "Tager ikke fanden dette samfund, så gjør han ei sin plikt." I dei 74 åra som er gått etter at Hans Joten (1863-1946) gjekk bort, har dette sitatet og andre etter han vorte fortalt omatt til nye generasjonar. Dei...
Petter Borolien hadde det godt da han fikk alderstrygd TOBBEN I GUDBRANDSDØLEN 22.2.1975: Den snart 74-årige Petter Borolien vokste opp på det lille bruket Borolien i Flåtågrenda like ved Tofte i Sør-Fron. Faren var den kjente spillemannen Hans Borolien, som ennå har...
Underleg - noko godt kom ut av det RAGNAR ØVRELID: Krigsåra gjorde slutt på eitt av dei store problema i Fron: Arbeidsløysa. Og som resultat av det: krigen gjorde også slutt på den verkelege fattigdommen i bygda. Vi har ikke tal på kor mange som var utan arbeid i...
Tordentalaren Tranmæl gjorde sterkt inntrykk på ein ung mann DAGNINGEN 28.9.1963: Johan Monshaugen var skogsarbeidar, og tente ikkje meir enn til mat, som han sjølv seier. På begynnelsen av 1930-talet tok han over som postbud etter far sin. Det kunne ofte bli...
Tigginga hadde eit uhyggeleg stort omfang til sine tider på 1800-talet EINAR HOVDHAUGEN: På 1800-talet sprengde folkepresset alle grenser. Bygdesamfunnet stod avmektig når det galdt absorbere folkepresset på ein menneskeverdig måte. Jordlause husmenn, som sit i ei...
Ole Chr. Risdal: Fjellbygda Skåbu ligg ved inngangsporten til sjølvaste Jotunheimen. Bygda ligg ca. 850 over havet og er rekna for ei naturperle i Noreg. Næringsgrunnlaget har ifrå dei eldste tider vore jakt og fiske. Skåbu ligg ideelt til for dette, og ei av dei...
Pål Kluften forteller om hvordan Kvarvet oppsto PÅL KLUFTEN: På solsida, rett opp for Sør-Fron stasjon ligger nordgard Dalsegg som avslutning på en lang rekke vakre gårder i Øvrebygden. Gården ligger høgt og fritt like ut mot Auggeldalen, og den er kjent bl.a. fordi...
Fattigdom i Hyttebyen GUNNAR LIEN: I mellomkrigstida var Hyttebyen i Sør-Fron fattigstroket i bygda. Her bodde dei som det sto låkast til med, fattigfolket og lausarbeidarane, i små hus som var lafta av grant tømmer, kalde og trekkfulle. Vi kan vel knapt forstille oss...
Eit resulat av velferdsstaten? RAGNAR ØVRELID: Når Vinstra ser ut som det gjer, med regulerte bustadfelt langt oppover i lia, kjem det mykje av at stasjonsområdet vart for trongt til særlege utvidingar. Hadde dei som kring 1980-kjempa for at stasjonen skulle ligge ved...
Kveldseto var friske, levande kjelder for rotekte bondekultur IVAR KLEIVEN: Når den vanlege arbeidstida var slutt for dagen, og dei som dreiv ute "sette seg inn", kom kveldseto og kveldsetoarbeidet både for karar og kvinnfolk. Kveldseto var ein attpåskaute på...
Ola Toppen i kamp med ein slåsskjempe ODD JAN SKRIUBAKKEN: Ola Toppen (1873-1964) var på fest i Svatsum og kom i klammeri med ein slåsskjempe. Dei slost og både datt i golvet. "Da hadde e itte någgå anna å gjere ve me enn at e bæt eit stort stykkju utur kjåkå på o´m...
Bygda var overfolka og skarpe sosiale skille vart ein vond sirkel EINAR HOVDHAUGEN: Det var på mange måtar ein fortvila situasjon som rådde i bygdene her i 1850-åra. Standsskilnaden og det skarpe sosiale skille, som serleg voks fram og markerte seg sterkt på...
Israel Krupp portrettert i bladet Vi Menn i 1984 TOVE CARLSEN I VI MENN nr 27 1984: Israel Krupps liv er eventyret om den lille jødegutten fra Christiania som ble nybrottsmann og storbonde på Hundorp. Om stigeren og gruveeieren som spilte på det norske...
Magnar Sletten fortel litt frå dyrlegepraksisen sin MAGNAR SLETTEN: Eg fekk kjenne kor hard ei kuklauv kan vera, når ein får ho midt i skallen. Eg gjekk rett ned i skantilen og sov godt ei stund, men kom meg opp att og kunne halde fram bortigjennom bygda. Nå vil eg...
Historia om Eldri og Ola, husmenn i Reire ODD JAN SKRIUBAKKEN: Husmannsplassen Reire låg høgt oppe i Lia, ja, fra Ulberg må ein klatre opp eit berg, så det var vel helst grunnen til namnet. Plassen vart rydda ein gong mot slutten av 1700-talet. I folketeljinga frå...
Historia om Hans Sandbakken, ein av dei siste slitarane ANTON LØKKEN: Da eg fekk meg fotoapparat i 1982, vart det mange bilete av ungar, gamle folk, hus og landskap. Ungane er nå vaksne, dei gamle borte og landskapet endra. Å sjå att slike bilde kan vera vemodig. Men...
Filmen om Iver Lo http://www.youtube.com/watch?v=eSApyxz1tLw Erik H Sønstelie: Dette er en kortfilm min fetter Christian Lo og jeg lagde til vår bestefar Iver Los 90-års dag. Vi ga også ut en biografi om ham til hans store dag med 100 gjester og kalte det samlede...
Sjåføren knuste brillene og hadde englevakt GD 9.2. 1984: Hadde den rullet rundt en gang til mjølkebilen som rullet ut på jordet på Hage i Sødorp i går formiddag, kunne det gått riktig ille med både bil og sjåfør. Jordet går bratt ned i dalen, og ingenting kunne ha...
Litt om Augusta og Laurits på Listadvollen EGIL STAKSTON: Noen som husker Laurits Listadvollen? Bildet til venstre er tatt under bygginga av jernbaneundergangen, ved Breivegsbrua, der Listadvollen var arbeidsformann. (Avisutklipp Dagningen, 30. september 1955.) Knut...
Og Veslebrunen måtte drepes straks AFTENPOSTEN 22.8. 1919: Forrige søndag kjørte en Hamarbil opover den bratte bygdeveien i Sødorp. Kommet op i høide med skolegaardene, var bilen stanset, og for at den ikke skulde gaa baglængs nedover de bratte bakkerne igjen, havde...
Den gang hest var drivkraft i treskinga EIVIND HOLEN: Hestevandringene bestod av sirkelrunde plattinger som ofte ble muret opp ved låvebrua. Hesten gikk i sirkel og dro et oppvekslings-maskineri som skaffet tilstrekkelig høg rotasjonshastighet på slagvinna i...
Hele området skal geoskannes, melder GD Hva som skjuler seg i den mektige Olavshaugen på Dale-Gudbrands gard, har vært et mysterium i flere hundre år. Nå skal forskere skanne hele området med såkalt geoskanner. Da kommer kanskje svaret.Tanken er at funnene skal...
Tre gutter fra Flåtå gikk 30 mil over Dovre i 1832 - en utrolig livsvilje HANS OLAV LØKKEN: Vi skriver året 1832. Tre smårollinger har forlatt Fron, brødrene Ola (6) og Torgeir (9), samt Tjøstolv (9) fra blant annet husmannsplassen Tofteflaten under Tofte - vel...
Trudde mange i Fron fyrst på 1830-tallet - og la avgarde P. TH. AASMUNDSTAD: Folket i delar av Russland er heilt utdøydd, og gardane står att med fullt stell, men folketome. Det ryktast i Fron fyrst på 1830-talet. Tie nå, bon, dess døkk kjem åt Russland, ska døkk få...