Artiklar
Ein direktørbolig – bygd av kva?
Israel Krupp bygde seg hus på Tofte under krigen Kvifor handlar Israel Krupp til seg ein brannruin langt oppe i Gudbrandsdalen og vil byggje seg hus der under krigen? Hadde han vore der nokon gong? Foto: Johan Brun/DM CARL HENRIK GRØNDAHL: Dette er...
Dei såra kom til Sør-Fron
Få med deg ein innhaldsrik kveld med lansering av Fronsbygdin 2017! Kom til Sygard Grytting torsdag 2. november kl 1900. Og du er med på lanseringa av Fronsbygdin 2017. Meir enn det. Du får høyre om at såra fiendtlege soldatar under første verdskrigen var overveldande...
17. mai 1940
Ole Chr. Risdal: 17. mai 1940 var sjølvsagt ein nasjonaldag heilt utanom det vanlege. Tyskarane hadde gått brutalt laus på det vakre landet vårt. Folk var i sjokk, panikken og kaotiske tilstandar rådde. Dette er viktig å tenke på når vi i dag kan feire 17. mai i fred...
Frigjeringsdagen
Ole Chr. Risdal: Tradisjon tru vart frigjeringsdagen markert med kransepålegging og honnør på Kvam kyrkjegard og i Fredsparken. Les meir i Dølen. Sjå også NRK-programmet "Norge er atter fritt".
Ymse oppdrag under krigen
Arne Risdal opplevde litt av kvart under krigen. Her under Jon Moens kommando, Heimevernet i 1956. (Frå Kjem du é haug - Kvam i bilder gjennom 120 år 2016). Øvst til høgre ser vi norske soldatar i Østre Gausdal i 1940 (frå Gudbrandsdalen gjennom krigsåra,...
Kampane i Kvam 1940
Ole Chr. Risdal: I dag er det 77 år sidan kampane i Kvam braka laus. Dette skulle bli det hardaste slaget i Gudbrandsdalen, mest truleg også i heile Sør-Noreg. 54 engelske soldatar mista livet, saman med tre norske soldatar og tre sivilistar. Om lag 70 hus brann ned,...
Vi må aldri gløyme 9. april!
Ole Chr. Risdal: I dag er det 77 år sidan det tyske angrepet på Noreg. No er vi opptekne av andre utfordringar og står overfor andre trugsmål , men uansett må vi aldri gløyme kva som skjedde med landet vårt den 9. april 1940. I og med at NRK og andre kanalar ikkje...
Tyskerne fant den aldri
Motstandshytta i Ulbergsskårra Høsten 1944 klarte tre menn, som var involvert i illegalt arbeid, å rømme unna en tysk razzia i Otta-Kvamsfjella. De tok seg over fjellet og kom ned til Sødorp, der de gjennom Ottar Morken fikk kontakt med Hans Skriubakken på vestsida av...
Alle har fått dram
Dette bildet er frå Vinstra, seier Gudbrandsdalsmusea og Digitalt Museum, og det er tatt i 1945. Med norsk flagg. Og den merkelege kommentaren: Alle har fått dram. Feirar dei freden? Nokon som veit noko? Kommentar frå Ola Løkken: Dette bildet er frå heimplassen min,...
Det første verkelege slaget
NRK sender nå dokumentarserien Alliert og alene, om felttoget til tyskarane i Norge i april 1940, der vi treff norske. britiske og franske soldatar som var med i kampane mot dei. I del 2, ca 40 minutt inn i episoden, skildrar dokumentaren kampane i Kvam med tyske...
Prinsehytta under ild
I mai 1940 dro en tysk avdeling på 28 mann til Prinsehytta i Sikkilsdalen. De mente det var engelske soldater der. Hytta ble omringet og beskutt fra alle kanter og temmelig maltraktert. Soldatene satte opp plakater at hytta var beslaglagt av Deutsche Wehrmacht. Disse...
Historisk hending frå heidersplass!
OLE CHR. RISDAL Den 7. juni 1945 stod Arne Risdal frå Skåbu (1923-2015) på ein balkong i Oslo, og fekk med seg at kongefamilien endeleg kom attende etter fem forferdelege år. Det er sagt at det var over ein million menneske i hovudstaden den dagen. Takka vere ein god...
90 NS-folk i Fron fekk dom
RAGNAR ØVRELID: Det vart ikkje lovlause dagar i Fron etter 8. mai 1945. Heimestyrkane drog rundt i bygda med lastebil og henta NS-folk, som skulle arresterast. Det vart ingen samanstøytar. I Sør-Fron arresterte dei 30 personar, ein del slapp fri med meldeplikt. I alt...
Dei var mjuke nå
RAGNAR ØVRELID: Ein som var ung i maidagane 1945 fortel: Utover dagen var gatene på Vinstra fulle av folk. Alle skjønte at noko var i gjære. Av Johan Dahl på telefonsentralen fekk vi vite meir etter kvart. Om ettermiddagen vart det klart at tyskarane hadde gitt seg....
Gåvmild veteran
Fredag 8. mai, ved 70 års-markeringa for frigjeringsdagen i Kvam, skal ordføraren dele ut regjeringas krigsminnemedalje til Tor Sæthersmoen som takk for innsatsen han gjorde under krigen. Historielaget har nå lagt ut seks utdrag om krigstida frå biografien om Tor...
Det går mot fred!
OLE CHR. RISDAL: Man skjønte nå at krigen gikk mot slutten, og den allierte overkommandoen begynte for alvor å planlegge en eventuell invasjon av Norge. Tor Sæthersmoen ble derfor uttatt til et kommandokurs i Skottland. Der skulle det bli noen ekstremt harde, men...
Endelig England
OLE CHR. RISDAL: Etter mye om og men, kom Tor Sæthersmoen seg endelig over til England i 1944. Det var et norsk Dakota-fly som skulle sørge for overfarten. Nå skulle den store drømmen om å komme til England endelig bli til virkelighet. Det skulle vise seg å bli litt...
Frøningar var med og berga det skandinaviske gullet
NRK har send eit dansk tv-program om gullet frå den danske og den norske sentralbanken, som såvidt vart berga frå tyskarane våren 1940. Programmet går svært så lett over den dramatiske norske gulltransporten. Du kan lese Hans Petter Kleivens spennande forteljing her....
På flukt
OLE CHR. RISDAL: Som følge av disse opprullingene visste Tor Sæthersmoen og gjengen at de var i faresona og helst burde rømt til Sverige. Usikkerheta med å rømme østover var såpass stor at de ønska å utsette dette, til det forhåpentligvis roet seg noe. De var svært...
Første oppdrag
OLE CHR. RISDAL: En vårdag i 1942 ble det litt av en oppstandelse på Stange stasjon. Dit kom det jernbanevogner med russiske krigsfanger. De klarte det utrulige å bryte seg ut, og mange av dem lyktes med å rømme til skogs. Det tok naturligvis ikke lang til før...
