Artiklar
Ein fest med namn
Innhaldsrike to timar på Sveiphuslykkja Tormod Stauri på reise opp Nørdre Lia CARL HENRIK GRØNDAHL: Setrene blir lagt ned, historie blir gløymt. Men slikverda er, kan det hende at seterbruka må dyrkast opp att. Derfor kan det vere viktigat namn som held på å bli...
Jordmora måtte ha lys
Kva måtte til når Ingeborg Jacobsen fekk skyss med motorsykkel? BJARNE ØYGARDEN: Ingeborg Jacobsen var jordmor på Nord-Fron frå 1922 til 1968. Jordmødrene var heilt avhengige av at dei kom raskt fram når det kom bod etter dei. Hest med kjerre eller slede var nok den...
Skei til Gålå for 105 år sidan
På Lauvåsen for 105 år sidan Her - https://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digifilm_814675_20211022 - kan du sjå ein storarta film frå 1920, der bilturen går på det som meir enn 30 år seinare skulle bli Peer Gynt-vegen frå Skei til Fagerhøy, Lauvåsen og Gålå. Berre å kose...
– Vil ikke kjøre der om jeg får betaling!
Ei lita historie om Peer Gynt-vegen I 2023 sykla NRK TV Peer Gynt-vegen med Sykkelsommer. Sjølvsagd var desse karane med. Øystein Rudi og Kikke Hovind. Saman med mange andre. CARL HENRIK GRØNDAHL: «Den er i så elendig forfatning at jeg ikke vil kjøre den en gang til...
-I strid for første gang i sitt liv
I Kvam sto det blodigste slaget under felttoget i Sør-Norge I dag for 84 år sidan gjekk tyskarane til åtak på Norge, som fekk smake det ukrainarane er midt oppe i nå. Det hadde ikkje vore kamphandlingar på norsk jord sidan 1814. Tyskarane skaut og bomba seg nordover...
– Alltid sentrum i Nedregate
Også ordførerere kan ta feil GogLT 1. juni 1988: - Det er ingen fare for at Nedregate ikke skal forbli en handlegate. Mitt inntrykk er at det nå skjer en forskyvning og omgruppering, sier ordfører Gunnar T. Stenseng i Nord-Fron kommune. Han tror at sentrum på Vinstra...
Sirupen rann ut på golvet
Palmer Thorsheim 50 år bak disken utan ferie Oddmar Myrom i Gudbrandsdølen 31. mars 1979: Palmer kan hugse at det var mykje prat om alt strevet dei hadde da dei skulle byggje butikken i 1914. Dei råka ei vassåre i tomta, slik at kjellaren rende full av vatn. Det var...
Brøyting!
Godt at redskapen har blitt litt betre. Bilde frå Riksarkivet.
– Ei skam å komme heim i drosje
Johan Pettersen (1900-84) kjørte drosje i 38 år Johan Pettersen: E-6 var berre grusveg, og vi trong to dryge timar Vinstra - Lillehammer Oddmar Myrum i Gudbrandsdølen 24. mars 1973: - Er det ingen som har prøvd å slå deg ned? - Jau, ein gong. Det var mykje kjøring av...
Ikkje få mjølkeliter gjekk tapt
når kjelken kom ut av styring og segla sin egen sjø Verst når det låg blanksvell. Foto: Helgeland museum HELGE STORMORKEN om Kvam i hans oppvekstår: Det var berre om vinteren at det kunne kjørast etter gardrekka, eller måtte alle "ni vægen" for å koma dit dei...
Sju drukna i Hundorpsundet
Tung last og stri vind IVAR KLEIVEN: Ein sundag, 3. oktober 1830, hende ei ulykke på Hundorpsundet: Ei ferje med fire øyk og sju menneskje skulle over sundet frå baksidelandet. Det var for tung last og stri vind, og ferja kom ikkje meir enn ein 30 meter frå...
Vi ropte hurra for bestemor
Og skremte vel opp litt småvilt ODD IVAR STORLØKKEN: I 1949 gikk 15 elever i 17. mai-tog fra Bergdal skole. Ruten vi gikk, var lang for unger i 17. mai stas, men jeg husker ikke at noen klaget. En ting er imidlertid helt sikkert – det var ikke mange folk langs ruten...
Dei gjekk på ski med slips
Mykje å sjå på denne togturen, ja! Bli med toget frå Lillehammer til Dombås i 1920! Utruleg morosamt å sjå. Folk og klede og bilar og ski og mykje anna. Mange gode bilde frå Fron. Terje Bjørkheim har gjort historielaget merksam på denne stumfilmen som...
Storflommen i 1938
Likna ein amerikansk katastrofefilm Ein lastebil frå Kvam fossar gjennom flomvatnet i Vika mellom Kvam og Vinstra. Jernbanesporet ligg godt under vatn. Med så mange staute karar på lasteplanen er det vel rimeleg å tru at dei er ute på oppdrag i samband med flommen...
Geita var den store vegbyggjaren
Skåbuvegen har vore eit gnagsår til alle tider Berre på turreste årstida er vegen nokolunde. Skåbuvegen 1919. MARTINIUS HØGÅSEN 1928: I Vinstradalen har vi eit gamalt, rettvist vegkrav. Her er reist krav om ombygjing og fleire vender, men so har det...
Ta ei tidsreise gjennom Fron
Alt det gamle postkort fortel! Du finn 309 gamle postkort i historielagets postkortalbum! Med motiv frå Furusjøen til Espedalsvatnet, frå Kvam til Frya. Her kan du verkeleg studere utviklinga i Fron gjennom meir enn 100 år. Har du fleire postkort? Vil du dele dei i...
De reiste frå vonløysa og skamma
Motiv for utvandringa til USA var så mange EINAR HOVDHAUGEN: Utvandring til Amerika letta folkepresset i bygdasamfunnet. Ein del sveltihelplassar blir nedlagde. Det blir ledige husmannsplassar for dei mange som før hadde hatt vanskeleg for å skaffe seg ein plass....
Dei kom aldri til Sydpolen
Robert Scott testa motorsleder på Feforvatnet i 1910 Litt av eit bilde. Engelskmannen Sir Robert Scott fraus ihel på veg tilbake frå Sydpolen, som han nådde 17. januar 1912, 34 dagar etter Roald Amundsen. Scott ville prøve å kjøyre til Sydpolen på motorsleder....
Han introduserte Tesla
Eit møte med Per Ottesen (1945-2016) KJARTAN RUSET i Kyrkjeblad for Nord-Fron 2015 : Vi ser at Per har vore gjennom sjukdom. Han ruvar ikkje som før. Sjukdom og behandlingar har teke på. Det er litt rart å møte ein tunn Per Ottesen. Men mannen er elles den same. Vi...
Gålå kunne ha vore kongeleg
Hadde ikkje svensk-norske kongen Oscar II vorte så fornærma KRISTIAN HOSAR: Oscar II, (konge i Sverige og Noreg 1872-1905) var på mange reiser i Noreg. Og svenskane oppdaga Fron for alvor! Golaa Høifjeldssanatorium vart bygt i 1892. Sentrale Kristiania-borgarar med...
Historier frå mjølkerampa
Grisjin, Mora-Nisse og Hallgeir Brenden var samtaleemne FRODE ERSTAD: Ein høyrer ofte: "Eg saknar mjølkerampa." Kring midten av 1970-talet var det fleire og fleire som fekk mjølketank, og utpå 1980-talet tok livet ved mjølkerampa slutt. No tenkte eg å fortelja...
Sykebesøk i Kvikne med dans
En høsttur i karjol til misbrukt fri legehjelp? Doktor Carl Stoltenberg holdt ingen tordentale, men tok seg en svingom. Foto: H.H. Lie, Maihaugen TIDSSKRIFT FOR DEN NORSKE LEGEFORENING 2004: Carl Stoltenberg (1865-1939) var lege...
Den elskede landsmoder i Fron
Dronning Sophie på Hundorp, Listad og Heggerud MORGENBLADET 16. juni 1883: Ved reisen gjennem søndre Fron stanset Hennes Majestet i nærheten av enkefru Randklevs smukke og historisk bekjente eiendom Hunthorp, hvor en tallrik skare av enhver stand og alder fremmøtte;...
Eit traust folkeferd braut opp
Dei fleste som utvandra til Amerika, var unge folk EINAR HOVDHAUGEN: Kvikne - Skåbu er den del av bygda som hadde den absolutt største utvandring. Her hadde utvandringa eit omfang som ein nesten kunne tru ville føre til avfolking. Men fornyingskrafta i folket var...
DNT-hytta som ikkje ligg der ho skulle vore
Hol i botnpanna og blautmyr er Skriurusten si historie Skriurusten heiter ei DNT-hytte i Langsudalen heilt vest i Sør-Fron. Ho ligg ikkje der ho skulle ligge, og ho ligg ikkje godt. Tidlegare leiar i Fron historielag, Anders Hage, har hatt tilsyn med hytta så lenge ho...
– Fron er besteværelset hos Mor Norge
Et stykke solid og rotekte norsk natur "Besteværelset og gjesterummet i Mor Norges rummelige bygning." EMIL SMITH I DNT ÅRBOK 1934: Gudbrandsdalen ligger som en rekke saler under åssidene, og hver sal har sin skjønnhet og charme, men Fron er liksom besteværelset og...
– E måtte vara med sjefa og varsle kjerringen
Nedre Vinstra kraftverk var en livsfarlig arbeidsplass Nedre Vinstra kraftverk står på lista over kulturminner i norsk kraftproduksjon. Utbyggingen tok i bruk nye fjellsprengningsmetoder. Tilløpstunnelen har en lengde på 23,6 km med et tverrsnitt på 30 m². Da den...
Bil på fjellet for 100 år sidan
Og vi klagar på vegen nå? Ved Toftsetra «Den er i så elendig forfatning at jeg ikke vil kjøre den en gang til om jeg får betaling! Det er skandaløst å tilby bilister slike veier», klaga bilistane da Peer Gynt-vegen frå Skei til Gålå vart opna i 1956 Dei skulle ha...
Tykkfallen brite over Harpefossen
Disse skrøpelige norske veier og gebrekkelige bruer Henry T. Newton Chesshyre var en britisk marineoffiser som arvet sin tante og dro til Norge for å bruke opp arven sin, lykkelig over å slippe unna Krim-krigen (1853-1856). Han slo seg ned på Skyttermoen i Svatsum...
-E’ kjeinne’n itte
Prins Harald på vei til Sikkilsdalen i 1946 I 1946, første gang etter krigen. Det kongelige følget forlater nattoget på Vinstra stasjon for å spasere til frokost på Amundsens gjestgiveri. T.v ordfører Albert Kvammen. Ukjent fotograf. OLAUG ASKHEIM AAS: Før påske i...
Automobil til Skaabu?
Veien blev nok desværre bygget i smaleste laget God plass til en automobil her! GUDBRANDSDØLEN 1919: Fefor sanatorium har kjøpt en automobil, som er sat igang i rutetrafik mellem Fefor og Vinstra station. - Har De kjørt Kvikne-Skaabuveien med bilen? spør vi hoteleier...
