Ei lokalhistorisk nettavis
Korleis var det å vera ung under krigen? Oddrun Stormorken Rudland som konfirmant i bunad sydd under okkupasjonen. Foto: H.H. Lie eftf. Oddrun Rudland frå Stormorken i Kvam var knapt 13 år da Noreg vart okkupert i 1940. - Ein og annan privat fest var det. Da hende det...
Her skulle unge dølagutar halde hus gjennom skulevinteren RASMUS STAURI: Ikkje mange hus har hatt eit så omskiftande tilvære som den gamle tømmerlåven frå Sigstadvolden i Kvam. Har har det budd ein mørkredd teolog, gutar på jentejakt, ein sløydlærar med skarpt blikk...
En innflyttergutt forteller TROND BAKKEVIG: Jeg kom til Skåbu som seksåring og reiste derfra som elleveåring. Nesten fem år av et gutteliv. År da jeg lærte meg å snakke som en skåbying ute, mens jeg fortsatte å snakke riksmål hjemme. Nesten fem år var jeg del av...
Paal Kleiven intervjuet på 70-årsdagen Paal Kleiven GUDBRANDSDØLEN, 30. MARS 1973: - I min stilling som klokker gjennom mange år lærte jeg å kjenne folk både i sorg og glede, og dette har vært verdifullt for meg, sier skolestyrer Paal Kleiven på Vinstra som fyller 70...
Storlykkjejentene gjekk ni vêrharde km kvar veg JOHAN DALSEG OG EINAR ROLVSBAKKEN: Ein gong Rolfskarane, Alfred og Einar, skulle kjøre ved frå Søre-Dalen, kom dei ut for skikkeleg snøstorm. Oppe på Breislaå møtte dei høykjørarar som hadde tenkt seg til Jensås etter...
Skåbu og Espedalens diktar skapte uttrykket ”Jotunheimens forgård” RASMUS STAURI: Ein diktar som knappast er omskrive i litteraturhistoriene, men som såg på Fron som sin andre heimplass, trengst å bli vekt til live att og bli lesen. Theodor Caspari skreiv 25 bøker i...
OLE CHRISTIAN RISDAL: Torger T. Risdal frå Skåbu tente læraryrket i nesten 50 år. Frå 1872-1919 hadde han ansvaret for opplæringa i to skolekrinsar. På den tida var det såkalla omgangsskole, der ungane rullerte skolegangen frå gard til gard. Skåbu fekk ikkje eige...
TINE ELISABETH SLANG OG RASMUS STAURI: Disiplin- og tilpassing vart ei stor utfordring for folkehøgskulen på Hundorp på 1980-talet. Lærarrådet 17.10 -83: skote med luftgevær, (…) teke inn øl på internatet i to tilfelle, (…) har slått, (…) kasta kniv, (…)stole sykkel”....
NILS OS FORTEL TIL OTTAR HOVDE: Hausten 1945 fekk eg stilling ved framhaldsskulen i Skåbu. Det første møtet med Fron var heller dramatisk. Eg kom åleine til Vinstra stasjon ein regnvêrsdag i midten av oktober 1945. På stasjonene fann eg ein buss med 25 sete, men dei...
På Vik i Kvam i fjor, Heggerud på Harpefoss neste veke http://www.youtube.com/watch?v=DreJJotQ_74 Tirsdag 6. september kl 18 kan du få med deg gardshistoria og mykje anna på Heggerud gard på Harpefoss. Konsert blir det ikkje, men mykje anna godt. Her kan du bli med...
Møt den nye leiaren i historielaget CARL HENRIK GRØNDAHL: -Det var ikkje kamp om leiarvervet i Fron historielag, men ei måtte ta det på seg, og som lærar kan du administrere, seier Ellen Steberg. På tide, vil kanskje nokon seie, at det etter bortimot 90 år kjem ein...
RAGNAR ØVRELID: I januar 1971, trur eg det var, kom Hans Petter Kleiven til Ålesund for å "selje Gudbrandsdalen" som turistmål. Han gav ei medrivande skildring av landskap og folk, han viste bilde, og han delte ut brosjyrar med barn i fargerike blomsterenger, med...
Ny nettside i Opplandsarkivet er ei god utstilling Mange har gått på Gudbrandsdalen folkehøgskule før han vart nedlagd i 1987. Nå ligg det ei utstilling om skulen på nettet under Opplandsarkivet avd Maihaugen. Her er historikk og mange bilde, brev og artiklar, stoff...
Du lærte nok ikkje stort TORE FEVOLDEN: Fyrst i 1860-åra kom dei fyrste faste skulehusa i Fron, og inntil da måtte undervisninga skje rundt på gardane. Bøndene hadde pålegg om å halde læraren med mat og hus og elevane med ei skulestugu, eit klasserom. Dette gjekk på...
NILS OS FORTEL TIL OTTAR HOVDE: Det første møtet med Fron vart heller dramatisk. Ettersom kona mi, Else, var bunden opp av ein lærarpost på Vestlandet, kom eg åleine til Vinstra stasjon ein regnversdag i midten av oktober hausten 1945. På stasjonen fann eg ein buss...
http://www.youtube.com/watch?v=nr-FbD6Ejs8 Kva skapte Peer Gynt i hovudet på Henrik Ibsen? Segner frå Fron? Eller det Per Chr. Asbjørnsen fekk høyre i Sel og skreiv ned i Norske folke- og huldereventyr - som Ibsen las ivrig? Bli med på eit gildt møte...
E. GARLID: Nytår 1871 flyttede jeg som folkeskolelærer til Øvre Svatsum og Espedalen og blev der som sådan i 3 1/2 år. I Espedalen havde jeg 9 ugers skole om året nær Vis-Knuts hjem Erlandshusene og havde således anledning til å omgåes ham ikke så ganske lidet....
HANS PETTER KLEIVEN: Når far slaktet høner, var det alltid spennende. Hvem av de hodeløse hønene ville flakse lengst? Det var kakling og flaksing inne i hønsegården før den rette høna ble fanget. Leven var det til øksa traff hønsehalsen og satt i hoggestabben. Det var...
RASMUS STAURI: Harald Rudi døydde 5.12.2014. Han var ein velkjent mann, ikkje berre i Fron. Han vart vel 75 år og hadde vore sjuk ei tid. Harald Rudi hadde arbeidslivet sitt i skuleverket og var fram til pensjonsalder tilsett ved Sødorp skule. Harald skreiv to...
OLE CHRISTIAN RISDAL: Bygdahuset i Skåbu er 60 år i 2014. Det blir brukt i mange samanhengar. På veggane kan ein sjå måleri av alle gardane i Skåbu, ei fantastisk gåve til bygdahuset frå Sigmund Hernæs. Her har Hernæs foreviga nesten alle gardsbruka og setrene i...
Artikkelforfattar Olav Bratland vart vigd spesiell plass under lanseringa av Fronsbygdin 2014, skriv Dølen. Han var lærar på Vinstra vidaregåande skule i 41 år og har skrivi om sitt liv ved skulen. -Eg har vore her veldig lenge, nokon trur at eg alltid har vore her,...
http://youtu.be/A2Qg6oylEdI Historiene om ein skule og om ein mann. Sjå Gard Espeland fortelje om Olav Bratlands artikkel om Vinstra vidaregåande skule og Hans Odenruds forteljing om ein mann med ein latter som skremde ungar. Den tredje av i alt seks videoar om...
http://youtu.be/dvujVgWE8eY Bli med inn i Fronsbygdin 2014 og følg Gard Espeland. Her fortel han om to artiklar: Eit lite samfunn som nesten er borte av Odd Jan Skriubakken og Omgangsskulelæraren i Langli’n av Tore Fevolden. Det kjem fleire smakebitar.
Det har vore strid og drakampar om Vinstra videregåande skule med stort engasjement frå mange, både innanfor og utanfor det politiske miljøet. Gudbrandsdal landsgymnas kom i gang på Vinstra i 1946. Historia til skulen er mangfaldig, ei rik skulehistorie sit i veggane...
RAGNAR ØVRELID: Til å begynne med var Per Gynt-stemnet lauseleg organisert. Det var utgått frå reiselivslaget og turistkontoret på Vinstra, ei sjølvvald nemnd. Dei etablerte seg i 1966 med tanke på eit stemne året etter hundreårsminnet for Ibsens Peer Gynt. Dei var...
RASMUS STAURI: Odd Kjorstad frå Harpefoss døydde på Sørheim omsorgsenter i Sør-Fron 3. juli. Han vart vel 95 år og fekk eit langt og innhaldsrikt liv. Han arbeidde som lærar i fleire skuleslag, og den lengste arbeidstida fekk han som lærar ved Ringebu folkehøgskule,...
RASMUS STAURI: Det kom svært uventa at Arnfinn Engen (1944-2014) brått gjekk ut av tida. Alle som er interessert i lokalhistorie og kulturhistoria i Gudbrandsdalsdalen, har vorte mykje fattigare. Han hadde også fleire viktige verv i organisasjonslivet, og var i det...
ANDERS NUSTAD: I Ruste Skoledistrikt var det tre roder, søndre, midtre og nordre. ”Skole skulle holdes 21 Uger aarlig”. Omgangsskulen flytta frå gard til gard med ei veke på kvar stad. Dei største gardane hadde skuleplikt ei veke kvart år, dei middelstore ei veke...
TORDIS IRENE FOSSE: I 1953 kom ho Målfrid Vik frå Østfold. Ho var den friskaste innflyttarpusten ein kunne tenkje seg, ein virvelvind. Ho var ung og rund og sette i gang med alt: Ho var med i songkor og amatørteater, studiering i husmorlaget og fekk i sving ein...
RAGNAR ØVRELID: Slik var starten på Gudbrandsdal landsgymnas, som opna dørene på Vinstra i august 1946: Skoleromma på det gamle sommarhotellet Furuheim, bygt i 1890, var temmeleg primitive, og dei var kalde. Vedomnane greide ikkje å varme opp det gisne huset. To av...
RAGNAR ØVRELID: Ved sida av huset: utedoen med den spesielle lukta av renna på staden til gutane, og av fulle eller overfylte stampar, med gamle aviser som tolettpapir og "Kooperatøren" med det glatte, umulege papiret. Der smugrøykte gutane og utveksla meir eller...
[youtube=http://youtu.be/Dum5_N8ZpDY] OLE CHR. RISDAL: Tredje og siste delen av Ruste e' gamledågå. Her er første del og andre del.
I 1936 vart Ragnvald Skrede dømd til tre års fengsel for utukt mot tre mindreårige jenter i Vågå. Han var lærar. Biografane til Skrede, Otto Hageberg og Egil Ulateig, meiner at dette var justismord. I boka Korsfestelsen. Historien om Ragnvald Skrede og Vågå (2003)...
RASMUS STAURI: Gunnar Jenshus hjelpte Peer Gynt til å finne att frøningen i seg. Utan dette nybrottsarbeidet er det nok meir tvilsamt om vårt nasjonaldrama fekk kle seg i bygdemålet under Peer Gynt-stemnet. Fronsmålet og folkeleg språkbruk fekk prestisje. Gunnar...
RASMUS STAURI: Der folk møtest, blir det også historier. Året er 1931. Eit lite notat frå Knut Hamsun ligg i brevsamlinga på Gudbrandsdal folkehøgskule. Det fortel mykje om diktaren Knut Hamsun – ikkje lite nevrotisk i karakteren. Bakgrunnen er denne. Bestemor mi,...
OLE CHR. RISDAL I samband med innføringa av konfirmasjonen i 1736, vart det sett fart i leseopplæringa og folkeopplysninga i Noreg. Men det skulle gå lang tid før ein fekk omvendt alle heidningar. Det var som regel prestane som hadde denne utakksame oppgåva. Her i...
ASBJØRN RINGEN: Noe som fikk stor betydning for Vinstra, for Fron, ja, for hele Gudbrandsdalen, er det som i dag heter Vinstra vidaregåande skule. Mange kjenner skolen som Gudbrandsdal gymnas, eller Gudbrandsdal offentlege landsgymnas. Gymnassaken hadde en lang...
GUNVOR SÆTHER BRÆKKE: Som etterkomar etter farfar Erland O. Sæther, fødd i søre Kampesæter i 1858, har eg nærast kjent eit ansvar for at historia om slekta, garden og hotellet ikkje må bli gløymd. Nå er det blitt bok. Med Sigmund Hernæs som lærar i storskulen i Skåbu...
Mange nye bilde frå Gudbrandsdal Folkehøgskule her.