Artiklar
Dugnad på Fron bygdatun
Tysdag 29. april frå kl. 17. No er det snart konfirmasjon i bygda vår, og da ønskjer mange å ta bilde på Fron bygdatun. Tysdag 29.04.25 frå kl. 17.00 ønskjer vi å gjere det fint for desse konfirmantane og inviterer til dugnad. Ta med rive og møt opp for ei god...
Skål og hurra for Fron skytterforening!
Mykje punsj og ein taletrengd prest PER AASMUNDSTAD skreiv eit fantastisk dagboksnotat onsdag 8. oktober 1862, der han skildrar ein skyttarkonkurranse med påfølgjande fest. Her er det mykje punsj, salutt, song, ein taletrengd prest og ikke så reint lite nasjonalt...
Eit traust folkeferd braut opp
Dei fleste som utvandra til Amerika, var unge folk EINAR HOVDHAUGEN: Kvikne - Skåbu er den del av bygda som hadde den absolutt største utvandring. Her hadde utvandringa eit omfang som ein nesten kunne tru ville føre til avfolking. Men fornyingskrafta i folket var...
DNT-hytta som ikkje ligg der ho skulle vore
Hol i botnpanna og blautmyr er Skriurusten si historie Skriurusten heiter ei DNT-hytte i Langsudalen heilt vest i Sør-Fron. Ho ligg ikkje der ho skulle ligge, og ho ligg ikkje godt. Tidlegare leiar i Fron historielag, Anders Hage, har hatt tilsyn med hytta så lenge ho...
Givande markvandring på Lomsetra
Vel 50 personar møtte opp til markvandringa på Lomsetra førre sundag. Det blei ein svært triveleg og innhaldsrik dag. Det var som vanleg Anders Haugen og Lodver Bryhn som stod bak dette. Dei hadde alliert seg med Jan Karenstuen, Ragnar Thor Mariasson og Olaf Nøkleby...
Triveleg og interessant bygdekveld i Kvikne
Det blei ei fin stund da Fron historielag arrangerte bygdekveld i Kvikne onsdag kveld. Det heile starta med at Kristian Ekre viste oss rundt i den nyrestaurerte kyrkja. Han delte av sin breie kunnskap og vi fekk god forståing av korleis restaureringa hadde foregått....
Opplev Borg bygdemuseum og Kvikne-kyrkja!
Og bli medlem i historielaget 🙂 Her er sjølve "hovdingen" på Borg, Olav T. Åsmundstad. Han får du høyre meir om! Onsdag 24. august kl 1800 får du nok ein god grunn til å melde deg inn i Fron historielag, for berre medlemmer i laget kan vere med på dette: Oppleve...
Foregangsfolk i Nord-Fron, sinker i Sør-Fron
Strøm fra Lofossen i 1910, fra Ulbergåa i 1917 ASBJØRN RINGEN: I elektrisitet og kraftutbygging var nord-frøningene foregangsfolk, mens sør-frøningene var sinker. Elektrisiteten lyste opp flere norske bygder et tiår inn i det nye århundret. I Lillehammer hadde underet...
– Det mest imponerende dyrkingsfeltet!
Bli med til Lomsetrene på markavandring Slåttekarar på Lomsetrene sommaren 1968: Engebret Klypen, Ottar Flatmoen, Ragnvald Frøyse, Pål Kristiansen, Ole Skogen, Sverre Båtberget, Ottar Randen, Hans Karenstuen, Odd Tarud, Ottar Karenstuen, Nils Slåen, Thor Slåen, Arne...
Namn i Fron: Bergdal
Har ikkje noko med berg å gjere Bergdal skule omkring 1955. Ikke berg, men kanskje bær? BRIT NILSEN: Grenda Bergdal ligg lengst sør i Sør-Fron på austsida av Laugen. Den eldste skriftlege kjelda vi har for namnet, er frå 1520, da vart det skrive Berdall. I andre...
– I ætt med dei gamle sagamenn
Professor Knut Liestøl: glitrande minneord om Ivar Kleiven Knut Liestøl om Ivar Kleiven: "Han er i ætt med dei gamle sagamenn både når det gjeld forvitenskapen etter å få vita so mykje som mogeleg um det gamle, og når det gjeld det gløgge auga og det varnæme øyra."...
Namn i Fron: Brekka
Stor bakke BRIT NILSEN: Grenda Brekka på austsida av Laugen mellom Vinstra og Kvam har eit namn som kjem av det gamalnorske ordet brekka, med tydinga "stor bakke". Dette høver godt på det bratte terrenget her. Brekke er brukt i stadnamn i heile landet og i Norden...
Namn i Fron: Kollo
Den mørke, svarte BRIT NILSEN: Kollo er både eit gards- og grendenamn på grenda mellom Kvam og Sjoa. Vi kjenner namnet første gongen nedskrive frå 1668, Koelen. Dette namnet er laga av gamalnorsk kol, trekol, slik vi brukar det også i dag. Forskarane meiner namnet...
Namn i Fron: Vinstra
Den som går i krok og slyng? BRIT NILSEN: Elve- og vatnnamnet Vinstra har ôg gitt namn til stasjonsbyen Vinstra. Det fleste forskarar har tolka namnet som "den venstre", fordi elva ligg på venstre sida av hovuddalføret når ein fer oppover dalen. I en artikkel frå 1978...
Per Gynt – karakteristisk for Fron?
Her møtes lettlivet frifant og sindig bonde Harmonisk forbindelse? Neppe. Aksel Hennie klar som den lettføtte frifant i kamp med den sindige bonde. FOTO: LARS ERIK SKREFSRUD / NRK EMIL SMITH I DNT ÅRBOK 1934: Per Gynt er kanskje som Dale-Gudbrand en sagnfigur, men på...
Namn i Fron: Frya
Frå Skumsjøen? [youtube=http://youtu.be/AQuiXsm2RtY] BRIT NILSEN: Elva Frya renn frå Furusjøen på Kvamsfjellet og ned i Laugen ved grenda Frya lengst sør i Sør-Fron. Det er altså ei elv som har gitt namnet til grenda, noko som er svært vanleg. Forskarane har ulike syn...
Fjellets makt og viddens vemod
Pål Kluften presenterer Rondane-reinlenderen PÅL KLUFTEN I DNT ÅRBOK 1934: Naturligvis forandrer fjellets poesi seg når separator og industrialisme holder sitt inntog på setrene - og automobilen krabber oppå toppen av selveste Galdhøpiggen. Men heldigvis er poesien...
Namn i Fron: Tofte
Kan vere frå før Svartedauen BRIT NILSEN: Toftgrenda eller Toftgardane ligg på vestsida av Laugen, øvst i Nørdre Lia. Det eldste skriftlege belegget vi har for namnet på Toftgardane, er frå 1318, a Tomtom. I seinare skriftlege kjelder er namnet skrive med ft, som i...
Namn i Fron: Kvam
Ein avkrok? Kvam. Tre Klomstad-gårder, to Lillejevne-gårder, begge er i dag lagt under Klevstad. Gudbrandsdalslågen. Leinebakkene bak. Kvam kirke bak. BRIT NILSEN: Kvam er truleg opphavleg eit bygdenamn på bygda mellom Brekka i sør og Kollo i nord. Tydinga av...
Namn i Fron: Fron
Eit svært gamalt og sjeldan namn BRIT NILSEN: Fron er i dag brukt på nabokommunane Sør-Fron og Nord-Fron. Fram til 1850 var Fron eitt herad og prestegjeld. Fron er eit svært gamalt namn, og det finst ikkje nokon annan stad i landet. Den eldste skriftlege kjelda for...
– Fron er besteværelset hos Mor Norge
Et stykke solid og rotekte norsk natur "Besteværelset og gjesterummet i Mor Norges rummelige bygning." EMIL SMITH I DNT ÅRBOK 1934: Gudbrandsdalen ligger som en rekke saler under åssidene, og hver sal har sin skjønnhet og charme, men Fron er liksom besteværelset og...
Namn i Fron: Gardsnamn
Dei eldste i hele Gudbrandsdalen? RAGNAR ØVRELID: Historikarane reknar med at dei eldste gardane er dei som har usamansett naturnamn. I Fron skulle da gardar som Steig, Grov, og kanskje Dalsegg og Ulberg vere blant dei eldste. Like gamle kan namn med dativform vere:...
Namn i Fron: Baukholgrenda
Jordras har lage ei stripe i lendet? BRIT NILSEN: Denne grenda, der Baukholsgardane ligg, er nemnt i Aslak Bolts jordebok (1430-1440). Der vart namnet skrive Baukaall. Sisteleddet i namnet er gamalnorsk áll, som vart brukt om ei djup renne i vatn, og om ei stripe med...
Namn i Fron: Bredeveien
Stor ferdsel over isen BRIT NILSEN: Bredeveien, som skrivemåten er, er namnet på eit bruk og på eit område som ligg rundt Fron Ysteri. Ei tid var det også namnet på eit postopneri og ein stoppestad for jernbanen. Opphavleg har dette området vore utmark for gardane i...
Namn i Fron: Kvikne
Fare for jordras BRIT NILSEN: Namnet på bygda Kvikne i Vinstradalen er eit gammalt namn, og det finst skriftleg belagt i 1432, a Kviknom. Namnet er elles berre kjent som bygde- og gardsnamn frå Sør-Trøndelag. Kvikne i Nord-Fron har nok opphavleg vore eit...
Namn i Fron: Skurdal
Ei elv som grev seg djupt ned http://youtu.be/QY27xriKbag BRIT NILSEN: Gardane og grenda Skurdal ligg på vestsida av Laugen ved Harpefoss. Det eldste skriftlege belegget vi har for namnet er Skorildall frå 1520. Det er denne skrivemåten forskarane byggjer på når dei...
Namn i Fron: Ola og Mari
Ute etter gode, men lite brukte namn? "Det er ein Ola og ei Mari og brone merra på kvar ein gard", heitte det frå gammalt. I Kvikne frå 1801 til 1920 var Marit/Mari det klart mest brukte kvinnenamnet, dernest Anne og Rønnaug. mens Ole/Ola var utan konkurranse som...
Namn i Fron: Dei frodige fjellområda
Mykje næringsdrift i fjellet i gamal tid TORMOD STAURI: Namn på vatn og elvar i Fronsfjellet er frå norrøn og urnordisk tid. Når ein veit kor frodige dei nære fjellområda til Fronsbygda er, med ein vokstersesong frå mai til ut september, er det berre å vente at desse...
Gåtur i Kviknebaklia torsdag 7. juli kl. 18.00
Frammøte ved Huskelia. Dei som vil ha ein lengre tur, parkerer bilen i Huskelivegen og går nordover. Vi startar turen ved Huskelia kl. 18.00 og held ei orientering. Det vil bli synt fram og fortalt om dei 8-10 plassane som på 1800-talet låg etter denne vegen. Ta med...
Namn i Fron: Husmannsplassane
Mange har nedsettande eller ironiske namn RAGNAR ØVRELID: Kvar fekk husmennene rydde? Namna på plassane kan seie oss litt om det: Lykkja tyder inngjerda jordstykke, slåtteland i nærleiken av garden, som Forrløkken, Sandbuløkken, Engumslykkja. Det same tyder namn med...
Namn i Fron: Skåbu
Frå eit ukjend mannsnamn Skadi? BRIT NILSEN: Namnet på garden og fjellbygda Skåbu er skriftleg belagt frå 1508, då skrive Skadebw. På gamalnorsk var namnet Skadabu. Førsteleddet i namnet er gamalnorsk skadi. Skada- er elles førsteleddet i fleire gardsnamn i Norge....
