Ei lokalhistorisk nettavis
Pål Kluften om "de velhavendes folkevittighet" PÅL KLUFTEN: Ved Kongeveien mellem Sør-Fron kirke og Hundorp er et strøk som før i tiden kaltes "Hyttebyen". Navnet var selvsagt et klengenavn, fordi her var mange små stuer samlet, noen uten og andre med en liten...
Har ikkje noko med berg å gjere Bergdal skule omkring 1955. Ikke berg, men kanskje bær? BRIT NILSEN: Grenda Bergdal ligg lengst sør i Sør-Fron på austsida av Laugen. Den eldste skriftlege kjelda vi har for namnet, er frå 1520, da vart det skrive Berdall. I andre...
Stor bakke BRIT NILSEN: Grenda Brekka på austsida av Laugen mellom Vinstra og Kvam har eit namn som kjem av det gamalnorske ordet brekka, med tydinga "stor bakke". Dette høver godt på det bratte terrenget her. Brekke er brukt i stadnamn i heile landet og i Norden...
Den mørke, svarte BRIT NILSEN: Kollo er både eit gards- og grendenamn på grenda mellom Kvam og Sjoa. Vi kjenner namnet første gongen nedskrive frå 1668, Koelen. Dette namnet er laga av gamalnorsk kol, trekol, slik vi brukar det også i dag. Forskarane meiner namnet...
Den som går i krok og slyng? BRIT NILSEN: Elve- og vatnnamnet Vinstra har ôg gitt namn til stasjonsbyen Vinstra. Det fleste forskarar har tolka namnet som "den venstre", fordi elva ligg på venstre sida av hovuddalføret når ein fer oppover dalen. I en artikkel frå 1978...
Frå Skumsjøen? [youtube=http://youtu.be/AQuiXsm2RtY] BRIT NILSEN: Elva Frya renn frå Furusjøen på Kvamsfjellet og ned i Laugen ved grenda Frya lengst sør i Sør-Fron. Det er altså ei elv som har gitt namnet til grenda, noko som er svært vanleg. Forskarane har ulike syn...
Kan vere frå før Svartedauen BRIT NILSEN: Toftgrenda eller Toftgardane ligg på vestsida av Laugen, øvst i Nørdre Lia. Det eldste skriftlege belegget vi har for namnet på Toftgardane, er frå 1318, a Tomtom. I seinare skriftlege kjelder er namnet skrive med ft, som i...
Ein avkrok? Kvam. Tre Klomstad-gårder, to Lillejevne-gårder, begge er i dag lagt under Klevstad. Gudbrandsdalslågen. Leinebakkene bak. Kvam kirke bak. BRIT NILSEN: Kvam er truleg opphavleg eit bygdenamn på bygda mellom Brekka i sør og Kollo i nord. Tydinga av...
Eit svært gamalt og sjeldan namn BRIT NILSEN: Fron er i dag brukt på nabokommunane Sør-Fron og Nord-Fron. Fram til 1850 var Fron eitt herad og prestegjeld. Fron er eit svært gamalt namn, og det finst ikkje nokon annan stad i landet. Den eldste skriftlege kjelda for...
Dei eldste i hele Gudbrandsdalen? RAGNAR ØVRELID: Historikarane reknar med at dei eldste gardane er dei som har usamansett naturnamn. I Fron skulle da gardar som Steig, Grov, og kanskje Dalsegg og Ulberg vere blant dei eldste. Like gamle kan namn med dativform vere:...
Jordras har lage ei stripe i lendet? BRIT NILSEN: Denne grenda, der Baukholsgardane ligg, er nemnt i Aslak Bolts jordebok (1430-1440). Der vart namnet skrive Baukaall. Sisteleddet i namnet er gamalnorsk áll, som vart brukt om ei djup renne i vatn, og om ei stripe med...
Stor ferdsel over isen BRIT NILSEN: Bredeveien, som skrivemåten er, er namnet på eit bruk og på eit område som ligg rundt Fron Ysteri. Ei tid var det også namnet på eit postopneri og ein stoppestad for jernbanen. Opphavleg har dette området vore utmark for gardane i...
Fare for jordras BRIT NILSEN: Namnet på bygda Kvikne i Vinstradalen er eit gammalt namn, og det finst skriftleg belagt i 1432, a Kviknom. Namnet er elles berre kjent som bygde- og gardsnamn frå Sør-Trøndelag. Kvikne i Nord-Fron har nok opphavleg vore eit...
Ei elv som grev seg djupt ned http://youtu.be/QY27xriKbag BRIT NILSEN: Gardane og grenda Skurdal ligg på vestsida av Laugen ved Harpefoss. Det eldste skriftlege belegget vi har for namnet er Skorildall frå 1520. Det er denne skrivemåten forskarane byggjer på når dei...
Ute etter gode, men lite brukte namn? "Det er ein Ola og ei Mari og brone merra på kvar ein gard", heitte det frå gammalt. I Kvikne frå 1801 til 1920 var Marit/Mari det klart mest brukte kvinnenamnet, dernest Anne og Rønnaug. mens Ole/Ola var utan konkurranse som...
Mykje næringsdrift i fjellet i gamal tid TORMOD STAURI: Namn på vatn og elvar i Fronsfjellet er frå norrøn og urnordisk tid. Når ein veit kor frodige dei nære fjellområda til Fronsbygda er, med ein vokstersesong frå mai til ut september, er det berre å vente at desse...
Mange har nedsettande eller ironiske namn RAGNAR ØVRELID: Kvar fekk husmennene rydde? Namna på plassane kan seie oss litt om det: Lykkja tyder inngjerda jordstykke, slåtteland i nærleiken av garden, som Forrløkken, Sandbuløkken, Engumslykkja. Det same tyder namn med...
Frå eit ukjend mannsnamn Skadi? BRIT NILSEN: Namnet på garden og fjellbygda Skåbu er skriftleg belagt frå 1508, då skrive Skadebw. På gamalnorsk var namnet Skadabu. Førsteleddet i namnet er gamalnorsk skadi. Skada- er elles førsteleddet i fleire gardsnamn i Norge....
Eldgammalt, men tydinga og opphav kjenner vi ikkje BRIT NILSEN: Rysland er namnet på grenda som ligg mellom elva Augla og grensa til Sødorp, og mange store gardar som Kjorstad, Grytting, Rolstad og Tåkåstad høyrer til denne grenda. Ingen av dei store...
«Skogvaksen jord eller bergrygg» BRIT NILSEN: Bygda Ruste ligg på vestsida av Laugen og strekkjer seg frå grensa til Sør-Fron og nordover til elva Vinstra. Dette namnet er truleg eit opphavleg bygdenamn. Ordet ei rust er kjent i fleire dialektar med tydinga "ein...
Har det med "godt fiske" å gjere? BRIT NILSEN: Gardsnamnet Hundorp er eit svært sjeldan namn som har opphavet sitt langt tilbake i førhistorisk tid. På 1900-talet fekk gardsnamnet ei utvida tydning som er uhistorisk. Hundorp er nemnt alt i Soga om Olav den heilage....
Langt eldre enn vikingetida BRIT NILSEN: Sødorpbygda ligg på austsida av Laugen og går frå grensa til Sør-Fron og nordover til stasjonsbyen Vinstra, som ligg på mykje av den gamle jorda til Sødorp-gardane. Truleg var namnet brukt også om Byregardane før stasjonsbyen...
Klengjenamn på Kvam HÅKON SVEEN: "Døm frå Kvam e någgå for seg sjøl!" Kor mange gongar har du hørt det utsagnet? Som gamal kvamvær har eg møtt det mang ein gong gjennom livet. Så følgjer det oftast ei rekkje historier som forel kor spesielle vi var, eller kanskje er...
På tide å få til rett namnebruk i Sør-Fron G.H. I GUDBRANDSDØLEN 4.9.1986: Eg veit ikkje når det har vorte kutyme å utvide bruken av namnet Hundorp til å gjelde eit større område enn garden Hundorp. Men sidan kommuneadministrasjonen og posthuset ikkje ligg på grunnen...
Forfedrane våre var flinke til å finna høviske namn over alt EIVIND BUDSBERG: I dei siste åra har det både ein gong og to gonger vori ymta frampå om at grenda Sorperoa skulle hatt seg eit penare namn. Einskilde trur namnet kjem av noko mindreverdig. Som ventande vart...
Her kan du verkeleg kose deg med namn! Og finn du nokre feil? SVEIN JETLUND: Historielaget starta i 2003 eit prosjekt for registrering av namn i innmarka i Sør-Fron. Dei aller fleste registreringane er digitalisert. Desse er tilgjengelege her eller ved å klikke på...
RAGNAR ØVRELID: Sommaren 1896 dampa dei første jernbanetoga gjennom Fron. Toget stoppa på stasjonane Hundorp, Harpefoss, Sødorp, Kvam og Koloen. Det var ein del usemje i Fron om plassering av stasjonane, og kva dei skulle heite. Planen frå 1892 hadde plassert Hundorp...
IVAR KLEIVEN: Fron har støtt vore helde for den beste bygda i Gudbrandsdalen og blomen mellom dei, inga bygd har så mykje god og vokstom jord, og dei meste av grendene ligg godt og lugumt til, og derfor har Fron frå langt atti medelalderen vore ei sterk bygd med...
http://youtu.be/jSmShBkn160 Fleire gode grunnar til å kjøpe Fronsbygdin 2014. Her kan du sjå Gard Espeland fortelje om Gamle segn og soger frå Skåbu av Georg Megaarden, Da det vart sleppt yngel i Fossåa av Gard Espeland og Innmarksnamn på Tåkåstadgardane av Sigurd...
BRIT NILSEN: Grenda Lia på vestsida av Laugen går frå Ringebugrensa til Skodalsgrenda, og namnet er laga av naturgrunnordet li, som altså betyr "skråning i fjellsida, oftast skogkledd." Vanlegvis er slike mykje brukte naturgrunnord samansette for å peike dei tydlegare...
PER ÅSMUNDSTAD: Namna Meheinkjehågån og Smikopp, ofte skrivi Smikop, finst truleg berre i Kvikne. Å smikke opp ei stugu skal vera opphavet til Smikop, og meheinkje er eit anna namn på mygg. Kva med den longe nedlagde plassen Bendas under Åsmundstad? Det blir sagt at...
Ny artikkel for dei språkinteresserte: Ei særoppgåve i norsk, skriven av ein tredjeklassing ved Vinstra vidaregåande skule for nokre år sidan. JØRN SKOE: Med denne oppgåva har eg som mål å samle flest mogleg stadnamn innanfor garden vår. Dette vil eg gjera ved å...