Artiklar
– Alltid sentrum i Nedregate
Også ordførerere kan ta feil GogLT 1. juni 1988: - Det er ingen fare for at Nedregate ikke skal forbli en handlegate. Mitt inntrykk er at det nå skjer en forskyvning og omgruppering, sier ordfører Gunnar T. Stenseng i Nord-Fron kommune. Han tror at sentrum på Vinstra...
Vardane brenn!
TOR ILE: I Fron var det fem krigsvardar: På Steigskampen, ved Kjorstad på Skuteil'n, ovanfor Sandbu i Ruste, på Forbrigdskampen og på fjellet mellom Kvam og Heidal. I lange fredsbolkar kom vardane noko til nedfalls, men i utrygge tider laut dei vera i orden. Under...
Brudeferd i 1903 med Iverstugun
Brudeferder ser ein frå tid til anna bilete av, men dei fleste er ikkje ekte. Det er dette, og det er teke så langt att i tida som i 1903 og syner brudefølgjet til Mari Jegersletten frå Tverrbyda og Petter Nordlien frå Kvam. Den gongen var ikkje vegen bygd gjennom...
Sanninga om skottetoget
RAGNAR ØVRELID: Som rimelig er, har det utvikla seg ei rad med meir eller mindre pålitande segner omkring skottetoget i 1612. Sinclair har av ein eller annan grunn blitt gjort til sjef for skottane, truleg fordi han vart skoten. Historiene om tømmervelta ved Kringen...
Han gjøla henne fast på sleden
KNUT FOSSEHAGEN: Ein gong skulle eit eldre ektepar vere på Kristensetra utover seinhausten og vinteren. Det hadde kome ein god del snø, og det var svært så kaldt. Dei to budde på Kristofferhaugen, det vi i dag kallar Nørdre Ringstad. Kanskje var dei venta heimatt til...
Støtt så godt å kome innpå fjellet
MARGIT LYKKJOM OG ANTON LØKKEN: Kyrne hadde vore bundne til båsen heile vinteren og visste godt kva som skulle skje, når det lei så langt at seterreisa nærma seg. Dei hadde i lang tid kjent lufta av groe og grønt gras, blomar og blømande hegg gjennom dei opne glasa i...
Kvardagen etter kampane
RAGNAR ØVRELID: Det var vonde tider i Fron i slutten av april og utover i mai 1940. Tyske soldatar slo seg ned på gardar og opne stader med alt utstyret sitt og fyrte og kokte så uforsiktig på feltkjøkkena sine nær husvegger at folk vart livredde. Over heile Fron var...
Fløytarunge var vel så bra
HELGE STORMORKEN: Ei av dei store hendingane var fløytinga. Fløytarane var heltar og beundra for vågemot og evne til å ta seg fram frå stokk til stokk i farleg vatn med hakane sine. Med svarte hattar, fyre opp skikkelege bål, drikke råe egg og andre påfunn, nørte dei...
Kvifor er det så mange vekependlarar ?
RAGNAR ØVRELID: For det første er et mangel på arbeidsplassar, eller høvelege arbeidsplassar i Fron. Slik er det i dei andre kommunane i dalen ôg, og slik har det vore sidan jordbruket vart mekanisert frå 1950-talet. Men Fron står kanskje likevel i ein særstilling....
Historia om Bøygen Camping
RAGNAR ØVRELID: På Øygardstugu i svingen rett nord for Vinstra hadde den på mange område aktive Lina Olsen eit lite bruk. I dei første etterkrigsåra registrerte ho at stadig fleire slo opp teltet sitt ved bruket. Ho såg ei inntekstkjelde i dette, sette opp ein utedo...
Vogner med sau på Grefsen
RAGNAR ØVRELID: Under krigen og i åra etter gikk det stadig meir slakt frå Fron til Fellesslakteriet i Oslo. Problemer med desse sendingane var at dei måtte ordnast i fellesskap. Produsentane måtte vente til dei kunne sende ei full jernbanevogn med dyr. Fordi...
Medan vi ventar på nye E6
RAGNAR ØVRELID: Skikkeleg køyreveg gjennom dalen kom ikkje før i 1850- og 1860-åra. Reisene sørover og nordover frå Fron gjekk framleis helst med slede på isen om vinteren. Elles måtte dei gjerne kløyvje. Kongevegen frå slutten av 1600-åra var knapt køyrande. Ein...
Telefon? Nei takk.
RAGNAR ØVRELID: I 1893 fekk fronsbygdene lokaltelefon. Det gjekk ikkje så fort å få folk til å ta telefonen i bruk. I 1895 kom det henstilling frå Ringebu og Fron telefonselskab om at Nordre Fron kommune burde teikne seg som abonnent. Kommunestyret ville ikkje:...
Fron over heile verda
PER SCHAANNING: Hei, jeg følger med så godt det lar seg gjøre herfra Taiwan, hvor jeg har vært bosatt siden midten av 1990 tallet, dette med unntak av fire år også innen shipping business mellom 1999 og 2002 ut fra Melbourne Australia. Etablerte deretter eget firma ut...
Ved eit vegskil – tettstader og kulturminne
Gudbrandsdalsseminaret 2015 Maihaugen onsdag 28. januar 2015: Når den nye Europaveg 6 står ferdig, har vi sett det største menneskelege inngrepet i Gudbrandsdalen etter at jernbana kom til dalen. Det gjeld både fysisk og kulturelt. For meir enn hundre år sidan vart...
Allernaadigste Konge, hav medlidenhed med os!
OLA MORKEN: Angående sunnhetstilstanden i Fron i gamle dager, kom jeg over følgende, satt sammen av flere brev i det Danske Kanselli, fra mai 1773, der flere "med Venerisk Sygdom befængte", søker om fri kur på Salvation Huuset i Christiania: Vi undertegnede fattige...
Dei revolusjonerande amerikabreva
EINAR HOVDHAUGEN: På mange måtar var amerikabreva revolusjonerande lesnad. Dei fortel om eit ungt tradisjonslaust samfunn, der kvar var sin eigen lykkes smed, der berre eins eige dugleik talde, der gardmannsonen og husmansonen levde side om side som gode grannar og...
Husmannsguten som berga Veikle
IVAR KLEIVEN: Knut Veikle var ein husmannsgut frå ein plass under Kjørøm som heitte Gamelsletta. Da han nådde soldatåra, var han ein kar som heldt sine 3 alner på høgd, framifrå velvaksen og ein utskjølt staut og vakker ungdom, og derfor vart han skrive til...
Bruer i Fron: Harpebrua
RAGNAR ØVRELID: Harpebrua har stått der uten lange avbrot til i dag. Når all annan overfart var stengd, var det den å stole på. Vi høyrer om brua i 1633, da gardane i Rysland vart usamde om vedlikehaldet. I 1790 let bygda byggmeister Jehans Korpberget sette opp ei ny...
Folk i Kvam får hente presten sjølv!
Når nye E6 tar form gjennom Fron, kan det vera godt å ha litt perspektiv og lesa det RAGNAR ØVRELID skriv: Skyssplikta var den verste. Frå dei eldste tider hadde bøndene hatt plikt til å skysse kongen og hans folk. Klager over dette høyrer vi om alt i 1400- og...
Ta toget gjennom Fron
http://youtu.be/A64pAZN27Zc
Bruer i Fron: Sundbrua
RAGNAR ØVRELID: Sundbrua ved Vinstra er den andre gamlebrua i Fron - saman med Harpebrua. Ved sundet er anlagt en bro over Laugen-elv på almen bekostning, Sundbroen kallet, betår av 11 stenkar skreiv presten Hiorthøy i 1781. Få år etter, i 1789, strauk Sundbrua med i...
En gjestfri enke på Vik
OLA MORKEN kommentar til De er ikke uhøflige på Oden: Det kan synes som om de offisielle skyss-stasjonene på 1800 tallet ikke var særlig turistvennlige i forhold til dagens overnattingssteder. Privat derimot kunne oppvartningen være kostelig, som her i Kvam. 14 år...
De er ikke uhøflige på Oden
W. M. WILLIAMS 1850: Utsikten fra vinduene her i Oden skyss-stasjon er storartet. Det er en god og stor stasjon, men litt forvirrende for en engelskmann, som har sine egne begreper om hoteller, for her er ingen ringeklokke, ingen oppvartere, ingen tjenere. Som de...
Jukulkula
På solsia synnafor Ny-Sambu — Nord-Fron — blir det om vinteren ei ofseleg stor sveilkule uppi li'n i ei dokk. Denne kula ligg slik til at sola ikkje kjem til der før seint på dagen, og ho held seg lenge utover våren. På Bre'e såg på denne kula når Øyangsvatnet var...
Sveltihelkjerra
MARGIT LYKKJOM FORTEL TIL ANTON LØKKEN: Mjølkebilen tok til å kjøre på setra i Sødorp i 1928. Da vart det brått slutt på ysting og kinning. Det vart messom meir matlaust på seter'n au. Eg hugsar eldre folk kalla mjølkebilen sveltihelkjerra. Men det vart i alle fall...
Storfremmon i Kvam
[youtube=http://youtu.be/zTPZOQ55U9o] Alle som reiser gjennom Gudbrandsdalen, må innom Kvam sentrum anten dei vil det eller ei. Slik har det støtt vore. Men om få år og i all overskodeleg framtid blir heimbygda mi liggjande utanom storvegen, nesten som i ei bakevje,...
Jegerlarven i Skodalsåa
Jegerlarven er montert som utendørs skulpturprosjekt langs kulturminnestien ved Skodalsåa. Arrangør: Skodalsåas venner. Her vil skulpturen fungere både som utkikkspunkt, kunst i landskapet og overnattingstilbud for publikum og turgåere. Som tidligere konstruksjoner av...
Det Qvambske Compagnie Destrect
"Militært Vei-cart over Det Oplanske Infanterie-Regiments 2den Nationale Batalion, Det Qvambske Compagnie Destrect. Cartet er som befalet tegnet efter Øÿe-Maal Aaret 1805 af P L Stiboldt. Compagniets heele Længde i alt 6 mil 5625 alen". Den som er interessert i gamle...
Frøninger på briggen ”Atalanta” i 1865
OLA MORKEN: Den amerikanske borgerkrigen mellom Nordstatene og de konfødererte Sørstatene i 1861-1865 satte en midlertidig stopper på den gryende utvandringen til Amerika fra Fron. I perioden 1860 til 1863 ser det ut til at kun et par personer fra Fron meldte...
Hvor sto Rolstad-loftet?
Ivar Kleiven fortel at etter folkesagnet stod det to munkeklostre i Fron i medelalderen, det eine på Grytting og det andre på Rolstad. Om desse husa finst det ikkje noko i gamle fornbrev, men både Gerhard Schjøning og presten Hjorthøy fortel om dei, og den gamle...
