Artiklar
Kom til ei uoppdaga perle!
Mykje å få med seg i Kvikne 5. juni Du får sjå og høyre Ola Masseng Sylte fortel om museet Borg, du får med deg Kviknekyrkja, historia og restaureringsarbeidet, Kristian Ekre fortel. Camilla Granlien syng, Roger Slåstuen spelar slåtter frå Kvikne og Skåbu -. og ikkje...
Klengenavnet Hyttebyen
Pål Kluften om "de velhavendes folkevittighet" PÅL KLUFTEN: Ved Kongeveien mellem Sør-Fron kirke og Hundorp er et strøk som før i tiden kaltes "Hyttebyen". Navnet var selvsagt et klengenavn, fordi her var mange små stuer samlet, noen uten og andre med en liten...
Språkgeniet frå Storsteinurda
Rolf Uhlen voks opp hos bestemora og vart konduktør i NSB Her, i Storsteinurda ved riksvegen sør for Brekka voks språkgeniet Rolf Alfred Uhlen opp hos bestemora. Foto: Paul Henrik Hage. Om vinteren på Laugen gjekk det hesterekkjer på isen. Dei skulle til Loholkvenna...
Kva tyder avrå’e? Ha’leg? Mjoge? Såmy?
Her finn du ord som Ivar Kleiven nytta i Fronsbygdin 1930 Dette innlegget er for dei som verkeleg har sans for språk og fronsmålet spesielt. Det er ein artikkel på høgt fagleg nivå av professor Andreas Bjørkum med ei ordliste over det språket Ivar Kleiven nytta i...
Namn i Fron: Brekka
Stor bakke BRIT NILSEN: Grenda Brekka på austsida av Laugen mellom Vinstra og Kvam har eit namn som kjem av det gamalnorske ordet brekka, med tydinga "stor bakke". Dette høver godt på det bratte terrenget her. Brekke er brukt i stadnamn i heile landet og i Norden...
Namn i Fron: Kollo
Den mørke, svarte BRIT NILSEN: Kollo er både eit gards- og grendenamn på grenda mellom Kvam og Sjoa. Vi kjenner namnet første gongen nedskrive frå 1668, Koelen. Dette namnet er laga av gamalnorsk kol, trekol, slik vi brukar det også i dag. Forskarane meiner namnet...
Namn i Fron: Vinstra
Den som går i krok og slyng? BRIT NILSEN: Elve- og vatnnamnet Vinstra har ôg gitt namn til stasjonsbyen Vinstra. Det fleste forskarar har tolka namnet som "den venstre", fordi elva ligg på venstre sida av hovuddalføret når ein fer oppover dalen. I en artikkel frå 1978...
Namn i Fron: Frya
Frå Skumsjøen? [youtube=http://youtu.be/AQuiXsm2RtY] BRIT NILSEN: Elva Frya renn frå Furusjøen på Kvamsfjellet og ned i Laugen ved grenda Frya lengst sør i Sør-Fron. Det er altså ei elv som har gitt namnet til grenda, noko som er svært vanleg. Forskarane har ulike syn...
Namn i Fron: Tofte
Kan vere frå før Svartedauen BRIT NILSEN: Toftgrenda eller Toftgardane ligg på vestsida av Laugen, øvst i Nørdre Lia. Det eldste skriftlege belegget vi har for namnet på Toftgardane, er frå 1318, a Tomtom. I seinare skriftlege kjelder er namnet skrive med ft, som i...
Namn i Fron: Kvam
Ein avkrok? Kvam. Tre Klomstad-gårder, to Lillejevne-gårder, begge er i dag lagt under Klevstad. Gudbrandsdalslågen. Leinebakkene bak. Kvam kirke bak. BRIT NILSEN: Kvam er truleg opphavleg eit bygdenamn på bygda mellom Brekka i sør og Kollo i nord. Tydinga av...
Namn i Fron: Fron
Eit svært gamalt og sjeldan namn BRIT NILSEN: Fron er i dag brukt på nabokommunane Sør-Fron og Nord-Fron. Fram til 1850 var Fron eitt herad og prestegjeld. Fron er eit svært gamalt namn, og det finst ikkje nokon annan stad i landet. Den eldste skriftlege kjelda for...
Namn i Fron: Gardsnamn
Dei eldste i hele Gudbrandsdalen? RAGNAR ØVRELID: Historikarane reknar med at dei eldste gardane er dei som har usamansett naturnamn. I Fron skulle da gardar som Steig, Grov, og kanskje Dalsegg og Ulberg vere blant dei eldste. Like gamle kan namn med dativform vere:...
Namn i Fron: Baukholgrenda
Jordras har lage ei stripe i lendet? BRIT NILSEN: Denne grenda, der Baukholsgardane ligg, er nemnt i Aslak Bolts jordebok (1430-1440). Der vart namnet skrive Baukaall. Sisteleddet i namnet er gamalnorsk áll, som vart brukt om ei djup renne i vatn, og om ei stripe med...
Namn i Fron: Bredeveien
Stor ferdsel over isen BRIT NILSEN: Bredeveien, som skrivemåten er, er namnet på eit bruk og på eit område som ligg rundt Fron Ysteri. Ei tid var det også namnet på eit postopneri og ein stoppestad for jernbanen. Opphavleg har dette området vore utmark for gardane i...
Namn i Fron: Kvikne
Fare for jordras BRIT NILSEN: Namnet på bygda Kvikne i Vinstradalen er eit gammalt namn, og det finst skriftleg belagt i 1432, a Kviknom. Namnet er elles berre kjent som bygde- og gardsnamn frå Sør-Trøndelag. Kvikne i Nord-Fron har nok opphavleg vore eit...
Namn i Fron: Skurdal
Ei elv som grev seg djupt ned http://youtu.be/QY27xriKbag BRIT NILSEN: Gardane og grenda Skurdal ligg på vestsida av Laugen ved Harpefoss. Det eldste skriftlege belegget vi har for namnet er Skorildall frå 1520. Det er denne skrivemåten forskarane byggjer på når dei...
Namn i Fron: Ola og Mari
Ute etter gode, men lite brukte namn? "Det er ein Ola og ei Mari og brone merra på kvar ein gard", heitte det frå gammalt. I Kvikne frå 1801 til 1920 var Marit/Mari det klart mest brukte kvinnenamnet, dernest Anne og Rønnaug. mens Ole/Ola var utan konkurranse som...
Namn i Fron: Dei frodige fjellområda
Mykje næringsdrift i fjellet i gamal tid TORMOD STAURI: Namn på vatn og elvar i Fronsfjellet er frå norrøn og urnordisk tid. Når ein veit kor frodige dei nære fjellområda til Fronsbygda er, med ein vokstersesong frå mai til ut september, er det berre å vente at desse...
Namn i Fron: Husmannsplassane
Mange har nedsettande eller ironiske namn RAGNAR ØVRELID: Kvar fekk husmennene rydde? Namna på plassane kan seie oss litt om det: Lykkja tyder inngjerda jordstykke, slåtteland i nærleiken av garden, som Forrløkken, Sandbuløkken, Engumslykkja. Det same tyder namn med...
Namn i Fron: Skåbu
Frå eit ukjend mannsnamn Skadi? BRIT NILSEN: Namnet på garden og fjellbygda Skåbu er skriftleg belagt frå 1508, då skrive Skadebw. På gamalnorsk var namnet Skadabu. Førsteleddet i namnet er gamalnorsk skadi. Skada- er elles førsteleddet i fleire gardsnamn i Norge....
Namn i Fron: Sorperoa
Skulle hatt eit penare namn? -Eg veit at Kvammen skreiv i skulesoga at det skulle koma av ei ro der sorpet vart samla. Seier Lodvar Larsen. Han fortel at ei slik ro oftast var bak hoggestabben. Der vart flis og smårask sopt saman. Lokalhistorikaren Eivind Budsberg...
Namn i Fron: Rysland
Eldgammalt, men tydinga og opphav kjenner vi ikkje BRIT NILSEN: Rysland er namnet på grenda som ligg mellom elva Augla og grensa til Sødorp, og mange store gardar som Kjorstad, Grytting, Rolstad og Tåkåstad høyrer til denne grenda. Ingen av dei store...
Namn i Fron: Hundorp
Har det med "godt fiske" å gjere? BRIT NILSEN: Gardsnamnet Hundorp er eit svært sjeldan namn som har opphavet sitt langt tilbake i førhistorisk tid. På 1900-talet fekk gardsnamnet ei utvida tydning som er uhistorisk. Hundorp er nemnt alt i Soga om Olav den heilage....
Namn i Fron: Sødorp
Langt eldre enn vikingetida BRIT NILSEN: Sødorpbygda ligg på austsida av Laugen og går frå grensa til Sør-Fron og nordover til stasjonsbyen Vinstra, som ligg på mykje av den gamle jorda til Sødorp-gardane. Truleg var namnet brukt også om Byregardane før stasjonsbyen...
Jula er best på frøning
Flotte omgivelser, fjernt fra storbyens mas og jag https://youtu.be/z5Lb85JcZcE På utallige oppfordringar: Her kjem heimesida sitt svar på Grevinnen og hovmesteren i NRK: Dølamålet setter folk i stemning, melder GD. Det er ikke tilfeldig at handlinga i flere av...
Sigurd Haraldseid, skule-, mål- og motstandsmann
Foredrag i Gammelbanken 24. april kl 19 Onsdag 24. april kl 19.00 vil sonen Olav Haraldseid fortelja om den allsidige livshistoria til denne aktive mannen. Møtet vil vera i Gammelbanken på Vinstra. På møtet blir det også litt allsong og musikkinnslag ved medlemar frå...
Nei til Hundorp!
På tide å få til rett namnebruk i Sør-Fron G.H. I GUDBRANDSDØLEN 4.9.1986: Eg veit ikkje når det har vorte kutyme å utvide bruken av namnet Hundorp til å gjelde eit større område enn garden Hundorp. Men sidan kommuneadministrasjonen og posthuset ikkje ligg på grunnen...
Den halvt kongelege garden Tofte
Gustav Fröding fortel om litt av ei ferd i Fron vestfjell Den svenske diktaren Gustav Fröding (1860-1911) budde i Noreg i fleire år på starten av 1890-talet og vandra gjennom Fron vestfjell. Ein stor lyrikar, men han hadde psykiske problem og sleit med alkoholisme....
Flott kulturkveld og velfortent målpris!
Tekst og foto: Geir Teigøyen, GD: Det er ti år sidan Fron mållag sist delte ut målpris, og under ein kulturkveld i Ruste bygdahus nyleg, vart pensjonert lærar, ordførar og skule- og kultursjef Asbjørn Myrvang (85) frå Harpefoss overrekt prisen av Rasmus Stauri. ...
Professoren som vart vill i Sorperoa
Forfedrane våre var flinke til å finna høviske namn over alt EIVIND BUDSBERG: I dei siste åra har det både ein gong og to gonger vori ymta frampå om at grenda Sorperoa skulle hatt seg eit penare namn. Einskilde trur namnet kjem av noko mindreverdig. Som ventande vart...
Eit levande rom på Hundorp
https://youtu.be/rGfsj9YouPU I det nye rommet Mimes brunn på Hundorp kan alle sette seg rundt eit bord og tenkje og trivjast og oppleva den rike skulehistoria. Måndag 10. oktober vart det nye møte- og dokumentasjonsrommet på Dale-Gudbrands gard opna. Her er GDs...
