Artiklar
Einbu-samlinga på Hundorp
Rasmus Stauri: Gudbrandsdalens folkehøgskule flytte frå Vik i Kvam til Hundorp i 1915. I 1920-åra vart skuleanlegget modernisert og bygd ut trass i trong økonomi. Folkeopplysning på nasjonal grunn var sentrale verdiar i folkehøgskulen, og folkeopplysningstanken...
Nå blir det olsokfeiring!
Måndag 29. juli vaknar tradisjonane att i Sør-Fron Olav den Heilage får banesår på Stiklestad 29. juli 1030. Peter Nicolai Arbo; akvarell, truleg frå 1859 Heis flagget! For oslok er offisiell flaggdag, og i år blir det liv i olsok-tradisjonen att. Dagen skal løftast...
Død mann skuldar pengar
Skrømthistorier frå setrer og einbølte bruk Johan From gjekk i lag med to andre til Sør-Fron kyrkje Sankthanskvelden for å ha møte med sjølve styggen. Ragnvald Tarud (1913 - 1989) fortel til Oddmar Myrum i Gudbrandsdølen 22. des. 1977: Ragnvald er ikkje overtruisk,...
Stribukk!
På utallige oppfordringar - her kjem Per Tofte https://youtube.com/watch?v=z5Lb85JcZcE&feature=shares
Listad-historie, suppe og kaffe i fjoset
Godt frammøte på vellukka markvandring TORMOD BRÅTEN: 60 historieinteresserte frøningar deltok sundag på ei svært vellukka markvandring midt i førkristent og middelalderens sentrum i Fron. Vi starta i tunet på Nigard Listad, der Geir Paulsrud tok oss attende til tida...
Da sør-frøningane ville velja seg prest sjølve
Lei av "gamle og til dels udslidte Præster» Presterolla var utfordrande før i tida også. Dette brevet frå 1890 var tenkt til kyrkjestatsråden, men vart stoppa av sorenskrivaren på Heggerud. Frøningane er lei av "gamle og til dels udslidte Præster"! Det treng ein prest...
Ring pinsa inn med matklokkene!
Ein god, gammal tradisjon som bør få nytt liv Matklokka på Veikle kjem til å ringe pinseaftan kl 17. Foto: Marit Håkenstad Ein gong var det tradisjon å ringe inn pinsa med matklokkene. Det song i bygda i vårkvelden. Ein god tradisjon som vart borte. Historielaget vil...
Så blodet rann og hårtoppan fauk
Ivar Kleiven fortel om omgangslivet før i tida «Slagsmaal i et Bondebryllup», Adolph Tidemand, 1858. IVAR KLEIVEN: Det er lite og tunt det som let seg sanke om omgangslivet i bygdene frå gamal tid, men det var rusdrikken som både i 16- og 1700-talet var grunnlaget for...
Blote til gudane, drikke øl og leve godt
Litt om kvifor høgtida heiter jul og ikkje har eit kristent namn Ordet jul er heidensk. I storparten av Europa har feiringa fått eit kristent namn: På engelsk Christmas «kristmesse», tysk Weihnachten «vienatt», fransk noël i tydinga fødsel. Men hos oss har høgtida...
Han introduserte Tesla
Eit møte med Per Ottesen (1945-2016) KJARTAN RUSET i Kyrkjeblad for Nord-Fron 2015 : Vi ser at Per har vore gjennom sjukdom. Han ruvar ikkje som før. Sjukdom og behandlingar har teke på. Det er litt rart å møte ein tunn Per Ottesen. Men mannen er elles den same. Vi...
Ho prøvde med smeik og kjæling
Huldra ved Matbrunnen - Theodor Kittelsen, 1892 "Får eg vera jenta di?" spurte huldra Per Gynt IVAR KLEIVEN: Han var støtt så ettersett av hulder og underbuande, han Per Gynt, når han var til fjells. Ho hadde det med det mykje iblant, huldra, at ho låg etter...
Bodde det en kirkerøver på Hundorp?
En liten historie om Hundorpskrinet - et klenodium CARL HENRIK GRØNDAHL: Var han kirkerøver, bonden på Hundorp gard for 4-500 år siden? Reiste han rundt og sikret seg kirkegods? Han levde etter at reformasjonen hadde fjernet alle helgenbilder og relikvieskrin fra...
På Lo var det styggmykje underbuande
Derfor kom Lo-hornet til gards IVAR KLEIVEN: Mannen på Lo hadde vore nordpå vollen mot Sorperoa og funne att gampen sin. Da han reid attende til garden, møtte han eit framandt kvinnfolk, som ville skjenke han ut av eit vakkert horn. Mannen tok imot hornet og lot som...
-Vis-Knut var mer skald enn noen av dem
Bjørnstjerne Bjørnson om datidens snåsamann BJØRNSTJERNE BJØRNSON: Vis-Knuts liv var en lang lovsang, som steg opp av sykdom, fattigdom og ofte bitter mangel på anerkjennelse. Det fantes en poetisk spennvidde i hans sinn som forvandlet hver eneste liten stund til et...
Gammel-Erik på Tagestad-setra?
En stein falt og fela låt Brynestein. Foto Vest-Telemark museum / https://digitaltmuseum.org/vtm TOBBEN I GUDBRANDSDØLEN 4.11. 1974: En vakker dag i slutten av mai 1921 arbeidet Ola Guttormsen og Adolf Tagestad på Tagestad-setra på Gålå. De er nøkterne karer, nå 83 og...
Ny kjerring på gammel gard II
Tradisjoner fra hedensk tid på Sygard Forr? KARI BAY HAUGEN:En juletradisjon som ikke eksisterer lenger, er juleroa. Lille julaften bar Hans inn sekker med fersk bjørkeved og tømte utover gulvet. Veden skulle legges tett sammen og dekke to kvadratmeter ved siden av...
I Kvikne ringte dei inn jula ein time for tidleg
Historia om husmannen og kyrkjetenaren Torger Flekken I djupsnø og uvêr - det var hit til Kvikne kyrkje han måtte, ringjaren Torger Flekken. Foto: Mittet / Carl Normann ODDGEIR BRUASET: Enno ein gong står Torger Torgersen Flekken her i mørke og dreg. Den største...
Dette treng du til jul!
Så kan du alle julesongane rundt treet I 1988 presenterte Kvikneveren Ola Hage ei riktig smart oppfinning i Skåbu. Sjølvsagt var NRK Norge Rundt på plass. Klikk her. I innslag nr 9 møter du karen med hodelykt og klesklype mot rakfisklukta.
Stuttreiste juletrær
NRK Norge Rundt på besøk i Rusta i Søre Lia for 11 år sidan I bortimot ti år kunne du hogge deg juletre sjølv i Sør-Fron med sledefart og god gammaldags julestemning, eit lite pust i julestria - og eit mykje betre minne enn å kjøpe eit importert tre på torget, seier...
208 sider med puslespel
Fronsbygdin 2021 blir lansert med ein innhaldsrik kveld! Både Øyvind Sund og Ola Breivega kjem "Nå som før er det nødvendig å kjenne si eiga historie om ein ikkje skal gå seg bort. Og for å sjå dei lange, store linene i histoira, er det nødvendig å kjenne alle de små...
Slå som ein kar og ikkje bit som ein hund!
Fron var eit midtstøe for trolldom IVAR KLEIVEN: Framover til 1630 er det fleire trolldomssaker på Fron, og som på den tida vart straffa med brenning. Etter det professor Molkte Moe har funne ut, skulle Fron i dette leite vera eit midtstøe for trolldom og runekonster....
Henta av Gammel-Erik?
Eller var det mord? Folk vart borte. Kva hende? Vart dei henta av Gammel-Erik? Eller kanskje bergtatt? Det var forklaringar som kunne frita ein mordar. To segner frå Ruste, fortalde av Johannes Lunde, to versjonar av samme hendinga, er interessante, fordi den første...
Ho vart aldri som ho skulle att
Slik gjekk det med ei ualminneleg vakker jente i Vendalen IVAR SVELLE: Det var ein gong ei ung budeie som stelte på setra for det bruket ho var på. Det var innpå ei seter som heitte Vendalen. Det var omkring 30 setrer der den tida. Denne jenta skulle vera så...
Frøningen som fekk seg skuss med ein tuss
Det ylde og pipa kring øyro Ein frøning var på Kongsbergmarknaden og hadde selt hesten sin, ein gild tråvar. Om kvelden gjekk han og sveiv i gata der og undrast kor han skulde få seg losement til natta. Da kom det køyrande ein framandkar etter han. Han stana hesten og...
Da Vis-Knut vart mishandla i Fron
OLE M. STUBBERUD: Ein gong Vis-Knut (1792–1876) var på Sør-Fron og heldt møte, gjekk det reint gale. Midt på natta medan Knut låg i senga si, kom lensmannen med ein kaptein, ein løytnant, ein underoffiser og 5 mann med skarpladde rifler og braut seg inn på romet hans....
Teigejenta vart tatt i berg
Og Teigekjerringa såg meir enn ho skulle Ein gong langt atti tida vart ei jente på Teige i Kvam så søkkjande borte. Folk leita og leita, det vart ringt med kyrkjeklokkene au, men Teigejenta fanst ikkje og kom ikkje att, kor mykje dei leita og ringde. Så ein dag det...
Blir det klokkespel på ny?
Men ikkje i tårnet, klokkene er for tunge Slik kan klokkespelet ved Sør-Fron kyrkje bli. Skisse frå Erik Langdalen Arkitektkontor I januar 2015 vart det nok ein rundt med lokalhistorisk utveksling på FB-sida til historielaget. Temaet har nå vorte høgaktuelt:...
Vis-Knut høyrde kva som stod i breva
ALBERT FOSSE: På dei mange reisor far gjorde i Gudbrandsdal og andre stader i landet har han fått tak i mykje om Vis-Knut, som elles sikkert ville bli gløymt. Han var sterkt interessert i å finna ut alt han kunde om dei løynde evner i menneska. Og det var for å...
Vaffelrøra som vart borte
Dei tok vare på forteljarkunsten HÅKON SVEEN I DAGNINGEN 24.2. 1995: Forteljarkunsten held på å bli borte, seier mange. Ragnhild Kjorstad, Margit Løkken og Johannes Lunde på Vinstra kan kunsta enda. Tysdag kveld trollbatt dei godt og vel femti ungar i biblioteket på...
Efter døden en sømmelig begravelse
Arild Teigen fortel særs interessant kulturhistorie Historielaget inviterer til årsmøte onsdag 9. september kl 19 på Sødorp Gjestgivergard. Hit kjem òg historikaren Arild Teigen og fortel frå boka si Falne døler 1940-45. Han kan fortelje historier. Fleire døme på det...
Eg høyrer hå som står i breva
Vis-Knut trong ikkje lesa dei ANDREAS AUSTLID: I midten av 70 åra tala eg ved Vis-Knut. Han låg på senga og røykte og fortalde meg at han fekk brev like frå Kalifornia. Dei vilde vita kvar dei skulde grava etter gull. Knut: Døm kan gråva hår døm vil for meg. Det er...
