Artiklar
Tretter og slagsmål om fiskeretten i Vinstervatna før i tida
Ole Chr. Risdal: Forholdet mellom valdrisar og frøningar har ikkje alltid vore det beste. Årsaka til det har i fyrste rekkje vore ein langvarig strid om retten til jakt og fiske i Jotunheimens forgard. Mest kjent i denne samanheng er nok den dramatiske historia som...
Død mann skuldar pengar
Skrømthistorier frå setrer og einbølte bruk Johan From gjekk i lag med to andre til Sør-Fron kyrkje Sankthanskvelden for å ha møte med sjølve styggen. Ragnvald Tarud (1913 - 1989) fortel til Oddmar Myrum i Gudbrandsdølen 22. des. 1977: Ragnvald er ikkje overtruisk,...
Hvilken framtid har Espedalen?
Ny bok forteller om livet i en avsides fjelldal Boka koster kr 450, og kan kjøpes av forfatterne. Den kan hentes i Espedalen, på Lillehammer eller i Oslo, eller sendes for et tillegg på 90 kr. Send i så fall melding til Jana Weidemann: 91889599. Boka kan også kjøpes...
Skotet gjekk av så måsåspruten stod
Historia om ein svært lang og minnerik jakttur JOHAN DALSEG: Det var berre eit par dagar att av reinsjakta om hausten. Da var det naboen, Sigurd Dalseghagen, dukka opp. Han hadde reinsjakt, men ikkje fått dyr, og spørsmålet var om eg ville vera med til fjells. Eg...
Tre bjørner drept i Skåbu
Med staur og varm hilsen fra en Remington LILLEHAMMER TILSKUER 1883: Smed Peder Pedersen i Skåbu drog tidlig om morgenen den 30te avsted fra sitt hjem for å se etter nogen bjørner, som han hadde hørt skulle ha hatt sitt tilholdssted på Metungen, en skogstrekning på...
Han åt hoggorm
Hansen på Fefor - kva var det for en kar? Gamle Hansen i 1953. Litt av ei historie og litt av eit liv. HANS PETTER KLEIVEN: Han åt både kråke og skjor, til og med hoggorm. Han fiska, jakta, fanga vilt og levde eit spartansk liv. Ein fenomenal person, godt likt...
Noko jentemat var ikkje han Ellev Moen
Ivar Kleiven kunne teikne portrett! Her av ein stygg kar IVAR KLEIVEN: Ellev Moen var ein av dei beste jegarane som har vore ala i Skåbu, bjønnskyttar og fuglskyttar. Han var en grovslig kar og rekna for stygg. Attåt var han både kleis og leisp. Noko jentemat var...
Ho prøvde med smeik og kjæling
Huldra ved Matbrunnen - Theodor Kittelsen, 1892 "Får eg vera jenta di?" spurte huldra Per Gynt IVAR KLEIVEN: Han var støtt så ettersett av hulder og underbuande, han Per Gynt, når han var til fjells. Ho hadde det med det mykje iblant, huldra, at ho låg etter...
Bjørnen drog elgen på land for han
Anders Massing veida bjørn og elg tett ihop Ill: Trom blogg.no IVAR KLEIVEN: Anders Massing var sterk og før og hardsett som ulv og bjørn. Mellom 1700 og 1750 var han i si fulle makt. Kor mange bjørnar han skaut, hadde han nok ikkje tal på. Han skaut ein 800-900...
Bli med til seters i 1937
Eineståande film frå Isum OLE CHR. RISDAL: Anne Marie Tron blei fødd på Isum i 1918. Som vanleg var på den tida, måtte ho tidleg lære seg til å arbeide. Nokre av dei finaste barndomsminna ho har, er livet på setra. I 1937/38 skulle også seterlivet bli foreviga. Det...
DNT-hytta som ikkje ligg der ho skulle vore
Hol i botnpanna og blautmyr er Skriurusten si historie Skriurusten heiter ei DNT-hytte i Langsudalen heilt vest i Sør-Fron. Ho ligg ikkje der ho skulle ligge, og ho ligg ikkje godt. Tidlegare leiar i Fron historielag, Anders Hage, har hatt tilsyn med hytta så lenge ho...
Namn i Fron: Dei frodige fjellområda
Mykje næringsdrift i fjellet i gamal tid TORMOD STAURI: Namn på vatn og elvar i Fronsfjellet er frå norrøn og urnordisk tid. Når ein veit kor frodige dei nære fjellområda til Fronsbygda er, med ein vokstersesong frå mai til ut september, er det berre å vente at desse...
Gravhaug eller hustuft?
Vellykka feltkurs i registrering av fornminner Diskusjoner rundt en stor kullgrop TORMOD BRÅTEN: Etter initiativ fra Michael Heim arrangerte Fron historielag feltkurs i registrering av fornminner torsdag 23. juni. Første stopp var på Nigard Tokse, hvor vi fikk...
Tysk spion som forberedte felttoget?
Sigurd Sande i Sikkilsdalen fulgte ham rundt i 1939 DØLEN 6.4.1970: Sigurd Sande blir 80 år i dag, han er født og oppvokst i Sikkilsdalen, og alt som guttunge tok han turer både til Memurubu og Gjendebu. Da han kom i skolealderen, måtte han vinterstid være ned i...
Trist at eit slikt dyr må bøte med livet
Men sauebøndene er glade for at gaupa vart skoten HÅKON SVEEN i DAGNINGEN 17. MARS 1995: Gaupa har gjennom alle år vore sett på som ein av dei verste fiendane sauebøndene i distriktet vårt har. I det siste har det vorte gjett fellingsløyve på to dyr i dalen, og fleire...
Lærer, klokker, jeger og Vehl-Per
Paal Kleiven intervjuet på 70-årsdagen Paal Kleiven GUDBRANDSDØLEN, 30. MARS 1973: - I min stilling som klokker gjennom mange år lærte jeg å kjenne folk både i sorg og glede, og dette har vært verdifullt for meg, sier skolestyrer Paal Kleiven på Vinstra som fyller 70...
Møkkakjøring og mykje anna
Kanskje det viktigaste som har stått på prent i Fronsbygdin? Bildet syner harving, men er ikkje frå Tåkåstad. Foto frå Arve Skurdal / Vegar Skar "For å få gjødsla jevnt og fint utover enga, ble det kjørt over med ei sloe etter at gjødsla hadde tørket litt. Sloa besto...
Lukta av blod og rått kjøt
Gudbrandsdøler på kvalfangst HILDEGUNN BJØRGEN har laga video om faren, som var på kvalfangst i Sørishavet på slutten av 1950-talet. Her kan du lese det Per Ottesen fortel om frøningar på kvalfangst.
Slagsmål om fiske i Gålåvatnet
Var like mykje verd som eit gardsbruk Solveig og Pål Egil Rønn frå Sør-Fron har kjøpt aksjane i Gålå Eiendom as, melde Dølen i februar 2015. Salet frå Høegh Eiendom vart gjennomførd 30. januar. Høegh Eiendom hadde eigd Gålåvatnet sidan 1970-talet. Ifølge Dølen hadde...
Slått ned av en bjørn
Trodde det var revunger, så reiste binna seg og brølte JAKOB BRENDEN TIL ARVID MØLLER: I mai 1979 ble Ola Kristian Brenden, småbruker fra Skåbu, slått ned av ei bjørnebinne med to unger i Murudalen. Han var på vei inn til Mugvatnet på moped for å se etter båten sin....
Skåbu i utvida Norske Gardsbruk
Ole Chr. Risdal: Fjellbygda Skåbu ligg ved inngangsporten til sjølvaste Jotunheimen. Bygda ligg ca. 850 over havet og er rekna for ei naturperle i Noreg. Næringsgrunnlaget har ifrå dei eldste tider vore jakt og fiske. Skåbu ligg ideelt til for dette, og ei av dei...
Presten som ville skyte fruktsommelige koner
Ivar Kleiven fortel om gal´npresten i Kviknekyrkja IVAR KLEIVEN: Peder Markvard Otzen, 1813-1815, kom til Fron frå Hallingdal og vart her i bygda kalla for "Galn´presten". Nettopp hugugalin eller nokon galning elles var han nok ikkje, men han var friare i omgangslaget...
Den fyrste som etablerte seg på Lomoen
Men gutungen Erling Rolstad måtte gå på fattigkontoret HANS ODENRUD: Far til Erling Rolstad gjekk konkurs, og for ein familie var ein konkurs den gongen ei langt meir dramatisk hending enn i dag. Famlien var sett heilt på bar bakke. Dei leigde fyrst eit hus i...
Bakte om natta, slaktet om dagen
Møt gammelbaker´n Johan Svendsen (1896-1980) TOBBEN I GUDBRANDSDØLEN 29. 5.1976: Han rister på hodet i undring, Johan Svendsen, når han tenker tilbake på den utvikling han har vært med på i bakeriet gjennom årene. Fra den tiden alt ble gjort med hendene, og til i...
Frøningar på kvalfangst
"Nå tullar du, Per!" Neida, eg tullar ikkje." PER OTTESEN: Det er rart kor fort vi gløymer. Da eg fortalde at eg skulle skrive ein artikkel om alle frøningane som jobba som kvalfangarar og sjøfolk i tida etter krigen, rista dei fleste på hovudet. Nokre lo:...
Framtida i Skåbu? Vanskelig å være positiv!
Og erstatningene for vassdragsreguleringen? En skam! MATTI I LILLEHAMMER TILSKUER 13. JUNI 1970: Vi stiftet bekjentskap med Gudbrandsdalens høyestliggende bygd mens den var i forsommerskrud, med løvetenner som smørklatter nedove saftig-grønne bakker og spredte...
Nei til pepper og laubærblad i rakefisk!
Møt spesialisten Timann Heide fra Skåbu 13. aug. 2007 har forfatteren John Erik Riley et innlegg i Aftenposten. Det å lese om Timann Heide i Skåbu har satt tankene i gang: I skrivende stund befinner jeg meg i Espedalen i Sør-Fron, og familien lever et relativt vanlig...
Bitende kald pilking
DAGNINGEN 20. APRIL 1963: Pilking er populært, og det har Johan og Albert Rønningen i Hundorp også funnet ut. Nesten hver dag har de vært å finne på isen på Lågen, og fangsten har ikke uteblitt. Da dette bildet ble tatt, var det bitende kaldt, men det syntes ikke å...
Kom og høyr levande historie!
Forteljarkveld på Rudi gard Torsdag 11. oktober kl. 19.00 arrangerer Fron historielag forteljarkveld på Rudi Gard. Johannes Lunde, Arild Larshaugen og Jens Tangen kjem og fortel mykje artig og interessant frå gamle dagar. Inngang: 190 kr. Dette inkluderer kaffi og...
Nitimen frå Skåbu
Ole Chr. Risdal: Våren 1972 var Nitimen og Kjell Thue i Skåbu og sende direkte frå den legendariske Heide-butikken ("Timannbua"). Her var det samla både innfødde og innflyttarar for å fortelje historier og gje eit bilete av fjellbygda ved foten av Jotunheimen. Tusen...
Moskusen på Sødorpfjellet
På Fjesboksida kjem dei gode historiene Fjesboksida til historielaget er ei god lokalhistorisk kjelde, som henter fram kunnskap frå frøningane på dei fleste spørsmål. Jan Hage skreiv: "Jeg mener å ha hørt at på -70 tallet engang hadde en moskusokse forvillet seg oppå...
