Ei lokalhistorisk nettavis
Frøningenes merkverdige skikker ved brylluper HUGO FREDRIK HJORTHØY ble prest i Fron i 1775 og prost i Gudbrandsdalen året etter. Mens han var i Fron skrev han Physisk og Ekonomisk Beskrivelse over Gulbransdalen Provstie i Aggershuus Stift i Norge, et av 1700-tallets...
når kjelken kom ut av styring og segla sin egen sjø Verst når det låg blanksvell. Foto: Helgeland museum HELGE STORMORKEN om Kvam i hans oppvekstår: Det var berre om vinteren at det kunne kjørast etter gardrekka, eller måtte alle "ni vægen" for å koma dit dei...
Tung last og stri vind IVAR KLEIVEN: Ein sundag, 3. oktober 1830, hende ei ulykke på Hundorpsundet: Ei ferje med fire øyk og sju menneskje skulle over sundet frå baksidelandet. Det var for tung last og stri vind, og ferja kom ikkje meir enn ein 30 meter frå...
Til fjells midtvinters for å hente fôr Tidene har endra seg på Haugsetra! Foto: Fredrik Weikle FREDRIK MOEN: Fjellet ga vinterføde til buskapen ved at ein hausta seterkveene med handreiskap som ljå og trerive. Det vart henta til bygda med hest og slede. Desse turane i...
Da Einar og "Sjennin" skulle over Augla FRIDE GUNN RUDI: Einar Rolvsbakken begynte som gardskar hjå Rønnaug og Lodver Dalseg, på Sygard Dalseg, da han var 17 år gammal. Der vart han ved å temme ein unggamp med ei kvit stjerne i skallen, som fekk namnet ”Sjennin”. ...
Og så vart det brått slutt på julefeiringa OLE CHR. RISDAL: På 1800-talet var det ein som heitte P. Carlsen Foss som sette i gang ei større tømmerdrift i Skåbu. I samband med dette verserer det ei spesiell julehistorie. Det var på slutten av ei julehelg, og det...
Var det "ein annan" som hjelpte til? "Til sist var det berre hovudet og halsen med den drivkvite mana som stakk opp av myra." Ill. foto frå hest.no JOHAN DALSEG: Hingsten med hoppefylgjet sitt hadde beita på vollane langs bekken og var på tur bort, da vi kom. Fylgjet...
Ei lita historie frå den gang mjølet kom frå Loholet Fotografiet er tatt fra brua nedenfor fossen. Loholet er navnet på et trangt gjel, der elva renner mellom steile bergskrenter. I dette gjelet ble det i sin tid bygd en dam av tømmer og stedlige stein- og...
Dei måtte krysse Laugen til alle årstider OSKAR LETRUD: Vi som budde på Baksida mellom Kvam og Vinstra før det var veg og bru, måtte krysse Laugen ofte fleire gonger om dagen og til alle årstider. Verst var det om hausten, når det vart kaldt før isen la seg. Då var...
RAGNAR ØVRELID: Karavanane med klebersteinlass skapte eit særpreg i Kvam i ei vanskeleg tid. Hestekarane køyrde alltid i flokk. Men trafikken var ikkje ufarleg. Og det gjekk hardt ut over hestane i unnabakkane. Særleg var Veiklebakkane vanskelege med dei tunge lassa....
Litt å tenkje på når du køyrer inn under Teigkampen OSKAR LETRUD: Nye E6 går inn i Teigkampen og passerer to-tre hundre meter under restane etter dei gamle seterhusa på Skoekampen, ei seter som nå er nedlagt. Det er på høg tid å få skrive ned soga om denne setra og...
Det ylde og pipa kring øyro Ein frøning var på Kongsbergmarknaden og hadde selt hesten sin, ein gild tråvar. Om kvelden gjekk han og sveiv i gata der og undrast kor han skulde få seg losement til natta. Da kom det køyrande ein framandkar etter han. Han stana hesten og...
Kanskje det viktigaste som har stått på prent i Fronsbygdin? Bildet syner harving, men er ikkje frå Tåkåstad. Foto frå Arve Skurdal / Vegar Skar "For å få gjødsla jevnt og fint utover enga, ble det kjørt over med ei sloe etter at gjødsla hadde tørket litt. Sloa besto...
Grunneigaren likte ikkje nyryddinga hans IVAR KLEIVEN: I Kvam var det nokre som ikkje var gode å skreka eller leggje på flate fjøla, slike som Hans Svinslån. Sterkare kar har det kanskje ikkje trått på jorda i Kvam, og bror hans, Tor Morken, skulle være mest likeså...
Magnar Sletten fortel litt frå dyrlegepraksisen sin MAGNAR SLETTEN: Eg fekk kjenne kor hard ei kuklauv kan vera, når ein får ho midt i skallen. Eg gjekk rett ned i skantilen og sov godt ei stund, men kom meg opp att og kunne halde fram bortigjennom bygda. Nå vil eg...
Og Veslebrunen måtte drepes straks AFTENPOSTEN 22.8. 1919: Forrige søndag kjørte en Hamarbil opover den bratte bygdeveien i Sødorp. Kommet op i høide med skolegaardene, var bilen stanset, og for at den ikke skulde gaa baglængs nedover de bratte bakkerne igjen, havde...
Den gang hest var drivkraft i treskinga EIVIND HOLEN: Hestevandringene bestod av sirkelrunde plattinger som ofte ble muret opp ved låvebrua. Hesten gikk i sirkel og dro et oppvekslings-maskineri som skaffet tilstrekkelig høg rotasjonshastighet på slagvinna i...
MARGIT LYKKJOM OG ANTON LØKKEN: Kvar sommar vaska eg heile selet. Det lukta så godt av kvitskura vegger og tak og golv med einerkvister på. Dessutan måtte gjerdet rundt kvea stellast på. Dei snøtunge vintrane var harde med gjerdet. Alt arbeidet ute var sjølsagt...
Ei lita historie om tradisjon og tråvarar [youtube https://www.youtube.com/watch?v=UIYIWvfogw8&w=560&h=315] TERJE LISØDEGÅRD: I rundt 150 år har Sikkilsdalen vore sommarbeite for dølahesten. Å koma seg til Sikkilsdalen med hest i gamle dagar var ikkje ein lett...
Er bjørkelauvet på fjellet stort som eit musøyra? HANS ODENRUD: Av husdyra er det sauen som fyrst kan livberge seg på fjellbeite om våren. Han kan følgje snøfonnene når dei trekkjer seg attende og det kjem ferskt, smakfullt og næringsrikt gras utan parasittar. Når...
Ei historie om svartebørs og vennskap som tok slutt brått GUNNAR LIEN: Vi som veks opp på Frya etter krigen, fekk inntrykk av alle hendingane under krigen. Eg var ikkje store karen fyrste gongen eg såg to vaksne karar som slost. Og da dette var to som eg kjende godt,...
Då det tok fire timar frå Harpefoss opp på fjellet EILIV ENGET: Ein snerten kjørdoning som vart nytta når berre ein eller to personar skulle ut på tur, var giggen. Lettbygd med smale hjul og ei fjørbelasta kasse, kunne han brukast etter dårlege fjellvegar. Men med...
Annonse 1947
Husmansplassen Hesteskobakken på Harpefoss ligg i Husmannsåret 1978 til forfalls. Denne plassen, som blir delt i to av kommunegrensa mellom Nord- og Sør-Fron, var busett til etter krigen, men er nå gått inn under garden att. Hesteskobakken er ein av dei minst sju...
OSKAR LETRUD: I den heimen eg voks opp, var vi ein syskenflokk på heile ti ungar. Når eg skal fortelja litt om oppveksten til denne flokken, tenkjer eg mest på dei som er barn og ungdommar i dag. Eg vil tru at for dei vil mykje av det eg fortel, stå fram som eit...
Fron historielag melder seg blant gratulantane! Nye E6 opna i dag med dans og leik, Peer Gynt, musikk, takk og gode talar. Sikrare, raskare og betre veg på alle måtar. Vegen har kosta rundt 200 millionar kroner pr kilometer eller 2000 kroner pr cm, og eit lite blikk...
Seier Ingunn Bakken om Fron lasskjørarlag https://youtu.be/b7aYLdUzIBg TVØst var med da laget drog frå Sødorp mot Røros i februar
Her alet de opp Bøblakken, Lesjabron og Dvergstenhingsten GUDBRANDSDØLEN 1942: Bø i Nord-Fron har vært og er fremdeles en av de mest betydelige gårde i Gudbrandsdalen. Presten Hiothøy bemerker i sin beskrivelse: Paa Gaarden Bøe har i de catholske tider staaet en...
Sorenskriverens frue satt i tårnet og fulgte med GUDBRANDSDØLEN 1942: Søndre Forr er i dag en av Gudbrandsdalens største gårder. Hva dyrket innmark angår, overgås vel neppe Forr av noen annen gård i dalen, idet gården har 444 mål dyrket jord. En del av eiendommen som...
IVER PEDERSEN FOSSEHAGEN: Ei tid, truleg i tidsrommet 1840 til 1880, kom det store reindrifter frå området rundt Røros den gamle Rørosvegen til Kvarvet. Herifrå tok dei seg ned i dalen, gjekk over isen på Laugen, fór så opp Nørdre Lia og vidare i retning Valdres....
IVAR KLEIVEN: Konsgvegen, almannavegen frå Oslo til Nidaros, var berre eit råk, ein skarve rideveg, som ikkje før 1700 vart farade med hjulkopp. Men denne kleine, bakkete, tungvinte vegen vart ein kulturberar, som til kvar tid førde med seg emne til framvekst både...
Brudeferder ser ein frå tid til anna bilete av, men dei fleste er ikkje ekte. Det er dette, og det er teke så langt att i tida som i 1903 og syner brudefølgjet til Mari Jegersletten frå Tverrbyda og Petter Nordlien frå Kvam. Den gongen var ikkje vegen bygd gjennom...
KNUT FOSSEHAGEN: Når vintervegen var kjørt over vatnet, vart han rekna som sikker. Men heilt trygg kunne ein ikkje vere. Det hende nemleg at at det kom vassåre i botnen av ei tjørn, og var vegen påkjørt rett over ei slik åre, kunne vatnet gå rundt og svekkje isen,...
IVAR KLEIVEN: Det er ennå att minne om ein sjølvlært dyrlækjar på Fron med eit godt namn, Ole Ånnehaugen. Han var ein dugeleg hestgjelkar og dreiv mykje med det, både i Fron og Ringebu. Langt attende var hestgjelkinga eit "uærleg" arbeid, og det var langfantane...
KNUT FOSSEHAGEN: Ein gong skulle eit eldre ektepar vere på Kristensetra utover seinhausten og vinteren. Det hadde kome ein god del snø, og det var svært så kaldt. Dei to budde på Kristofferhaugen, det vi i dag kallar Nørdre Ringstad. Kanskje var dei venta heimatt til...
MARGIT LYKKJOM OG ANTON LØKKEN: Kyrne hadde vore bundne til båsen heile vinteren og visste godt kva som skulle skje, når det lei så langt at seterreisa nærma seg. Dei hadde i lang tid kjent lufta av groe og grønt gras, blomar og blømande hegg gjennom dei opne glasa i...
RAGNAR ØVRELID: Skikkeleg køyreveg gjennom dalen kom ikkje før i 1850- og 1860-åra. Reisene sørover og nordover frå Fron gjekk framleis helst med slede på isen om vinteren. Elles måtte dei gjerne kløyvje. Kongevegen frå slutten av 1600-åra var knapt køyrande. Ein...
Når nye E6 tar form gjennom Fron, kan det vera godt å ha litt perspektiv og lesa det RAGNAR ØVRELID skriv: Skyssplikta var den verste. Frå dei eldste tider hadde bøndene hatt plikt til å skysse kongen og hans folk. Klager over dette høyrer vi om alt i 1400- og...
RAGNAR ØVRELID: Kvarvet, eller Ulkvarv (folk frå bygda sa Augelkvarv) var frå slutten av 1800-åra heimsæter under Nordgard Dalsegg. Kvarvet ligg 847 meter over havet, og gardane her er mellom dei som ligg høgst i landet. Det var sel på sætra til sommaropphald, og løe...