Artiklar
Har du fått brev om setra?
Svar helst innan 1. februar - til ei bok om setrene Det er stor grunn til å tru at det om nokre år ikkje vil vera att noko seterdrift. Historielaget fryktar dette. – Det er noko av grunnen til at vi nå såg behovet for å gjere kartlegginga av setrene, for snart er det...
Presten på spark til kyrkja
Prestegardsjul i gamle dagar Ragnvald Tarud fortel til Oddmar Myrum i Gudbrandsdølen 22. des. 1977: Jula er ei tid for seg sjølv. Ein lysfest midt i mørketida er kjærkommen, og samstundes kallar innhaldet i jul på det beste i oss. Egoismen kjem litt meir på avstand,...
Hans på Steinhaugen
Men diplom ville han ikke ha ODDMAR MYRUM I GUDBRANDSDØLEN 11.1. 1971: I bratte lia nord og opp for Vinstra ligger bruket Steinhaugen. Stedet bærer ikke navnet uten grunn, for sjelden har det vel vært ryddet til jordbruk på mer steinet og ulendt terreng. Der bodde...
Hvilken framtid har Espedalen?
Ny bok forteller om livet i en avsides fjelldal Boka koster kr 450, og kan kjøpes av forfatterne. Den kan hentes i Espedalen, på Lillehammer eller i Oslo, eller sendes for et tillegg på 90 kr. Send i så fall melding til Jana Weidemann: 91889599. Boka kan også kjøpes...
Ein direktørbolig – bygd av kva?
Israel Krupp bygde seg hus på Tofte under krigen Kvifor handlar Israel Krupp til seg ein brannruin langt oppe i Gudbrandsdalen og vil byggje seg hus der under krigen? Hadde han vore der nokon gong? Foto: Johan Brun/DM CARL HENRIK GRØNDAHL: Dette er...
Ikkje få mjølkeliter gjekk tapt
når kjelken kom ut av styring og segla sin egen sjø Verst når det låg blanksvell. Foto: Helgeland museum HELGE STORMORKEN om Kvam i hans oppvekstår: Det var berre om vinteren at det kunne kjørast etter gardrekka, eller måtte alle "ni vægen" for å koma dit dei...
Da Iver Toksekleiven hogg av seg handa
Var det her Henrik Ibsen fekk idéen? PÅL KLUFTEN: En episode som synes å vise at Henrik Ibsen har hatt lokalkunnskap fra Fron, er historien om gutten som med vilje hogg av seg en finger i Peer Gynt: Det var fanden til kropp! En umistelig finger! Helt av! Og uten at...
8 hester for å dra lokomotivet
Til torvuttak på Kvarvet Litt av ei dampdoning. Foto frå Arve Skurdal/Vegar Skar EIVIND HOLEN: Torvuttaket på Kvarvet ble startet en gang mellom 1915-1920 for å skaffe brenntorv til Fron Ysteri. Grøfta der det ble tatt ut torv opp under Grønfjell, er fortsatt synlig....
Det ryk mange Sydenferiar
Men det blir bra! Røynsler frå restaureringa av Solbrå gard Godt frammøte på triveleg besøksrunde CARL HENRIK GRØNDAHL: - Det ser verre ut enn det er, men det blir alltid dyrare enn du trur. Spør dei som kan, om råd. Du skal ikkje skryte av kor billig det vart - du...
Listad-historie, suppe og kaffe i fjoset
Godt frammøte på vellukka markvandring TORMOD BRÅTEN: 60 historieinteresserte frøningar deltok sundag på ei svært vellukka markvandring midt i førkristent og middelalderens sentrum i Fron. Vi starta i tunet på Nigard Listad, der Geir Paulsrud tok oss attende til tida...
Bli med på historisk vandring frå Listad
Velkomen sundag 25.6. kl 13! Bilde tatt frå toppen av Ulberghaugen. Sygard Listad lengst til høgre og Nigard Listad til venstre. Uppigard Listad er ikkje med på bildet. Denne garden går på folkemunne under namnet Jørstad. Foto: Liv Bjerke. På sundag kan det bli ei...
Storflommen i 1938
Likna ein amerikansk katastrofefilm Ein lastebil frå Kvam fossar gjennom flomvatnet i Vika mellom Kvam og Vinstra. Jernbanesporet ligg godt under vatn. Med så mange staute karar på lasteplanen er det vel rimeleg å tru at dei er ute på oppdrag i samband med flommen...
Kald graut vart oppskoren i strimler
Litt om ein oppvekst under krigen OSKAR LETRUD: Eg kan ikke hugse at vi svalt, men det var klart enklare kosthald enn det er nå. Det var brukt ein del vassgraut, (byggmjøl, salt og vatn) med mjølk til. Om det var ei tid på vinteren vi ikkje hadde mjølk, kunne det i...
«1889 Huttetu for vaar og veir!
Litt av kvart frå Vendalen BJARNE JETLUND: Vendalen er ei setergrend ca. 15 km frå Hundorp langs vegen mot Fagerhøi. Desse spreidde tankane frå Vendalen viser ein seterstul full av kulturminne. Desse er det viktig å ta vare på i den omforminga som nå breier seg...
Dei kvidde seg for kalde sengeklede
Til fjells midtvinters for å hente fôr Tidene har endra seg på Haugsetra! Foto: Fredrik Weikle FREDRIK MOEN: Fjellet ga vinterføde til buskapen ved at ein hausta seterkveene med handreiskap som ljå og trerive. Det vart henta til bygda med hest og slede. Desse turane i...
De reiste frå vonløysa og skamma
Motiv for utvandringa til USA var så mange EINAR HOVDHAUGEN: Utvandring til Amerika letta folkepresset i bygdasamfunnet. Ein del sveltihelplassar blir nedlagde. Det blir ledige husmannsplassar for dei mange som før hadde hatt vanskeleg for å skaffe seg ein plass....
Da sauen trakka ned presten
Ei historie om korleis dei tok imot Guds mann i Skåbu GEORG MEGAARDEN: Veslumgutane var tre brør, Per, Ole og Øystein. Per var den eldste og ser ut til å ha vore føraren deira. Dei levde på garden Veslum, som ligg ved osen av vatnet Olstappen. Dei førde ikkje nett...
Dei kunne mest ta borti dei tyske bombeflya
Glytt frå ein barndom i krig i Nedre Skar Nedre Skar ca. 1933. Bilde frå Vegar Skar KNUT STENSRUD KJORSTAD: Året er 1939. Ein familie er på veg oppover Solbråsmorka. Tankar krinsar rundt i hovuda deira. Dei har slite seg laus frå det kjende, men er etter...
Noko jentemat var ikkje han Ellev Moen
Ivar Kleiven kunne teikne portrett! Her av ein stygg kar IVAR KLEIVEN: Ellev Moen var ein av dei beste jegarane som har vore ala i Skåbu, bjønnskyttar og fuglskyttar. Han var en grovslig kar og rekna for stygg. Attåt var han både kleis og leisp. Noko jentemat var...
Det levde storfolk på Tofte
Et høvdingesete i bygdesamfunnet Victor Schlytter var redaktør i ukebladet Allers fra 1953 til 1974. Under krigen var han Milorg-mann og trolig en bekjent av Israel Krupp på Utistugu Tofte. I denne reportasjen fra Allers, ukjent dato, er han på besøk, imponert over...
-Bilte med melkebilen for kr. 3,00 tur & retur
Frå dagboka til Anton Granmorken NORA STORMYRBAKKEN: Ungdom i dag vil skratte av følgjande: Været en tur paa Harpefos og Jensbakken efter rammelist m.m. Det er første gang jeg har været paa Harpefos. Anton Granmorken bur i Ruste og er 18 år! I 1912 kjøper eldstebroren...
Han slakta 100 grisar før jul
Ottar Øverjordet var bygdeslaktar ODDMAR MYRUM: Her vil eg fortelje litt om ein bygdeslaktar i Fron, Ottar Øverjordet. Slakting av dyr var eit naudsynt gjeremål, og det følgde alltid ansvar med slikt arbeid, for det måtte gjerast til minst mogleg pine for dyra. Etter...
Gode år i Sør-Fron
Historia om oppvekst på ein prestegard ØYSTEIN HOV: Å vekse opp på ein prestegard er spesielt. Sverre Hov var sokneprest i Sør-Fron i åra 1950-1974, og i denne artikkelen ser den yngste av ”presteungane”, Øystein Hov, attende på oppvekstår på prestegarden: Etter kvart...
Historier frå mjølkerampa
Grisjin, Mora-Nisse og Hallgeir Brenden var samtaleemne FRODE ERSTAD: Ein høyrer ofte: "Eg saknar mjølkerampa." Kring midten av 1970-talet var det fleire og fleire som fekk mjølketank, og utpå 1980-talet tok livet ved mjølkerampa slutt. No tenkte eg å fortelja...
Dei var ikkje småkarar på dei store gardane
Men "de fornemme" heldt avstand til velhavande bønder RAGNAR ØVRELID: Presten Hjorthøy klagar i 1781 over at fronsbøndene er "meget overdådige i mat og drikke, hvilket de anser for deres fornemste goder i livet." Når bondesønene skal gifte seg, ser dei helst på det...
Folk har sagt at ho skulle ha vore advokat
Historia om husmannskona Rønnaug Sagboden http://www.youtube.com/watch?v=X8OgM4tLBpc PER OTTESEN: Den vesle plassen Bakkestugu ligg rett nedanfor demninga ved Olstappen i Skåbu. Rønnaug Sagboden var den siste som bodde her. Ho var ei kjend dame i bygda, der ho hadde...
Nå er også Vinsterlia med
i oversikten over gardsbruk i Skåbu Vinsterlia er no lagt til i Skåbu i Utvida norske gardsbruk på denne heimesida. Det gamle pensjonatet har vore eit landemerke i bygda i over 100 år. Sjølv om det ikkje har vore drive noko jordbruk her, så har det iallfall vore...
Hadde hesten falle utfor, ville han hoppa etter
Da Einar og "Sjennin" skulle over Augla FRIDE GUNN RUDI: Einar Rolvsbakken begynte som gardskar hjå Rønnaug og Lodver Dalseg, på Sygard Dalseg, da han var 17 år gammal. Der vart han ved å temme ein unggamp med ei kvit stjerne i skallen, som fekk namnet ”Sjennin”. ...
– Det mest imponerende dyrkingsfeltet!
Bli med til Lomsetrene på markavandring Slåttekarar på Lomsetrene sommaren 1968: Engebret Klypen, Ottar Flatmoen, Ragnvald Frøyse, Pål Kristiansen, Ole Skogen, Sverre Båtberget, Ottar Randen, Hans Karenstuen, Odd Tarud, Ottar Karenstuen, Nils Slåen, Thor Slåen, Arne...
Namn i Fron: Gardsnamn
Dei eldste i hele Gudbrandsdalen? RAGNAR ØVRELID: Historikarane reknar med at dei eldste gardane er dei som har usamansett naturnamn. I Fron skulle da gardar som Steig, Grov, og kanskje Dalsegg og Ulberg vere blant dei eldste. Like gamle kan namn med dativform vere:...
Namn i Fron: Dei frodige fjellområda
Mykje næringsdrift i fjellet i gamal tid TORMOD STAURI: Namn på vatn og elvar i Fronsfjellet er frå norrøn og urnordisk tid. Når ein veit kor frodige dei nære fjellområda til Fronsbygda er, med ein vokstersesong frå mai til ut september, er det berre å vente at desse...
