Ei lokalhistorisk nettavis
Rasmus Stauri: Han var så mangt. Spelemann, innsamlar av folkemusikk frå Gudbrandsdalen, lyrikar, småbrukar, politikar, samfunnsbyggjar, ordkunstnar, bygdamenneske og meir til. Ein som brydde seg lite om bygdabøygen, men som gjekk sin eigen veg og arbeidde for det han...
NAZISME: I siste utgåve av Årbok for Gudbrandsdalen skriv Egil Ulateig ein lengre artikkel om nazisten, rektoren og dølen Johs. Myhren (1915-2011) frå Harpefoss i Sør-Fron. Johs. var aktiv nazist under krigen som stabsleiar for Nasjonal Samlings Ungdomsfylking. I 1959...
Rasmus Stauri: Gudbrandsdalens folkehøgskule flytte frå Vik i Kvam til Hundorp i 1915. I 1920-åra vart skuleanlegget modernisert og bygd ut trass i trong økonomi. Folkeopplysning på nasjonal grunn var sentrale verdiar i folkehøgskulen, og folkeopplysningstanken...
Meir om legenda doktor Grønning GUNNAR LIEN: Bjarne Nystuen på Frya vart innkalla på sesjon. Men han var så uhuga på denne eksisen at han gjekk til doktor Christian Grønning og spurde om han kunne få noko middel som gjorde han sjuk for ein dag, slik at han vart...
Måndag 29. juli vaknar tradisjonane att i Sør-Fron Olav den Heilage får banesår på Stiklestad 29. juli 1030. Peter Nicolai Arbo; akvarell, truleg frå 1859 Heis flagget! For oslok er offisiell flaggdag, og i år blir det liv i olsok-tradisjonen att. Dagen skal løftast...
På mange oppfordringar - her er historielagets faste påskekrim IVAR KLEIVEN: For 236 år sidan budde det to ugifte, gamalvorne systre i Huskelia, Marit og Tore Jonsdøttre. Desse to systrene, som budde einslege på denne vesle garden i Kvikne, som ligg noko avsides til...
Velstanden har vorte for stor, seier Eivind Budsberg Eivind Budsberg fotografert av Torbjørn Mathisen 1971, frå Gudbrandsdølen. PAUL HENRIK HAGE: Eivind Budsberg var ein mangslungen kar med sterk interesse for kultur og samfunn. Oddmar Myrum portretterte han på...
Nokre bitar frå legenda om Christian Grønning GUNNAR LIEN: På ein plass opp for Tåkåstad budde det ein mann som heitte Lier. Han dreiv med tømmerhandel og hadde ei hushjelp som heitte Anne. Ein gong Anne var sjuk, vart det send bod på doktor Falck. Han var ei tid lege...
Frøningenes merkverdige skikker ved brylluper HUGO FREDRIK HJORTHØY ble prest i Fron i 1775 og prost i Gudbrandsdalen året etter. Mens han var i Fron skrev han Physisk og Ekonomisk Beskrivelse over Gulbransdalen Provstie i Aggershuus Stift i Norge, et av 1700-tallets...
Tragisk var hans liv, og tragisk var hans død CARL HENRIK GRØNDAHL: Søren Lemmich heiter ein mann. Han var sokneprest i Fron i halvanna år for meir enn 200 år sidan. Berre eit namn i historia med nokre turre fakta. Men les vi bak dei sparsame, saklege opplysningane,...
Teodor Pettersen var også en framifrå flink bildoktor PAUL HENRIK HAGE: Theodor Pettersen (1894-1978) var ein fargerik person på "gamle Vinstra" som det ennå lever mange historier etter. Han ble født under taket der "a jordmor-Mathea" bodde. Det var den 6. juni 1894...
Palmer Thorsheim 50 år bak disken utan ferie Oddmar Myrom i Gudbrandsdølen 31. mars 1979: Palmer kan hugse at det var mykje prat om alt strevet dei hadde da dei skulle byggje butikken i 1914. Dei råka ei vassåre i tomta, slik at kjellaren rende full av vatn. Det var...
Johan Pettersen (1900-84) kjørte drosje i 38 år Johan Pettersen: E-6 var berre grusveg, og vi trong to dryge timar Vinstra - Lillehammer Oddmar Myrum i Gudbrandsdølen 24. mars 1973: - Er det ingen som har prøvd å slå deg ned? - Jau, ein gong. Det var mykje kjøring av...
Prestegardsjul i gamle dagar Ragnvald Tarud fortel til Oddmar Myrum i Gudbrandsdølen 22. des. 1977: Jula er ei tid for seg sjølv. Ein lysfest midt i mørketida er kjærkommen, og samstundes kallar innhaldet i jul på det beste i oss. Egoismen kjem litt meir på avstand,...
Men diplom ville han ikke ha ODDMAR MYRUM I GUDBRANDSDØLEN 11.1. 1971: I bratte lia nord og opp for Vinstra ligger bruket Steinhaugen. Stedet bærer ikke navnet uten grunn, for sjelden har det vel vært ryddet til jordbruk på mer steinet og ulendt terreng. Der bodde...
Israel Krupp bygde seg hus på Tofte under krigen Kvifor handlar Israel Krupp til seg ein brannruin langt oppe i Gudbrandsdalen og vil byggje seg hus der under krigen? Hadde han vore der nokon gong? Foto: Johan Brun/DM CARL HENRIK GRØNDAHL: Dette er...
Men det gjekk ille med bjørnetrenaren Basso og trenaren hans er det nok ikkje, men der var vel ein slik ein som tok seg opp på Jostugusalen. Foto frå Helgeland museum GUNNAR LIEN: Jostugu låg sentralt til tett inntil Kongsvegen og like ved landhandleriet på Jensbakken...
Var det her Henrik Ibsen fekk idéen? PÅL KLUFTEN: En episode som synes å vise at Henrik Ibsen har hatt lokalkunnskap fra Fron, er historien om gutten som med vilje hogg av seg en finger i Peer Gynt: Det var fanden til kropp! En umistelig finger! Helt av! Og uten at...
Og utdannet rekrutter til den israelsk hær hemmelig i Bærum VI MENN 1984: Israel Krupp på Tofte var med på å forfalske pass og finansiere og utdanne rekrutter til den israelske forsvarsorganisasjonen Haganah på slutten av 1940-årene. Israel ble proklamert som egen...
Han spente kopper og dekketøy i tusen filler Her har´n Knut Haugastugun dansa PÅL KLUFTEN: Knut Haugastugun var fra Nord-Fron og i sin tid en svær dansekar. Han ville dessuten gjerne slåss på dansemoroene, for når det var moro, så skulle det være moro til...
Historia om ein svært lang og minnerik jakttur JOHAN DALSEG: Det var berre eit par dagar att av reinsjakta om hausten. Da var det naboen, Sigurd Dalseghagen, dukka opp. Han hadde reinsjakt, men ikkje fått dyr, og spørsmålet var om eg ville vera med til fjells. Eg...
Kor mange av kunstnarane har vore på Hundorp? Mange kunstnarar har framstilt klubbeslaget på Hundorp, der Heilag Olav etter soga skal ha kristna Gudbrandsdalen. Dette måleriet av Nils Bergslien frå 1904 vart nettopp seld hos Blomquist for 310 000 kroner. Lett å sjå at...
Kristine og Kristian Iversen i strid med Samvirkelaget JAN JONSGAARD I DAGNINGEN 27. MARS 1976: -Her har vi budd sidan i juni 1943. Dette er heimen vår, og vi ønskjer ikkje å flytte herifrå så lenge vi klarar oss sjølve utan hjelp, seier Kristine og Kristian Iversen....
Bøkene vart i alle fall skrivne i eit hus frå Nordre Dalseg ”Jeg har flyttet ind i mit nye, gamle hus og holder på at like mig glugg i hel." Sigrid Undset ved arbeidsbordet i Dalsegstova. KRISTIAN HOSAR OG KJELL MARIUS MATHISEN: I 1924 flytta Sigrid Undset inn i eit...
Fridom har sin pris ODD MIDTLIN: Bjarne Lien var den einaste sør-frøningen som fall i kamp under andre verdskrigen. Han fekk mobiliseringsordren den 10. april 1940 og meldte seg straks ved avdelinga si, motormitraljøseeskadronen ved Oplandske Dragonregiment på Hamar....
Korleis var det å vera ung under krigen? Oddrun Stormorken Rudland som konfirmant i bunad sydd under okkupasjonen. Foto: H.H. Lie eftf. Oddrun Rudland frå Stormorken i Kvam var knapt 13 år da Noreg vart okkupert i 1940. - Ein og annan privat fest var det. Da hende det...
Innkalla til ein streng prest LODVAR LARSEN: Den 11. april 1940 vart ein heil del gutar, godt vaksne ôg, mobilisert for å slåss mot tyskarane. Mellom dei var min eldste bror Odd. Vi fulgte spent med på radioen og i aviser korleis krigen utvikla seg, og sist i månaden...
Kor finn ein journalist stoff om Einar Gerhardsen si hytte? Mange har glede og nytte av årboka vår, Fronsbygdin. Denne gongen er det Aftenposten. I bilaget "Hyttemagasinet" er framsideoppslaget "Arven etter bestefar - landsfaderen", der journalisten presenterer...
Ta ikkje med deg råkaffi til Skåbubaklia RAGNHILD RINDHØLEN: Ei påskehelg kom det ein bykar rennande på ski nedover til Skåbubaklia. Han banka på ei dør og spurte om kjerringa der kunne selje han ein kopp kaffi. Nei, ho hadde ikkje noko kaffi å koke av, sa ho. Men det...
Litt om ein oppvekst under krigen OSKAR LETRUD: Eg kan ikke hugse at vi svalt, men det var klart enklare kosthald enn det er nå. Det var brukt ein del vassgraut, (byggmjøl, salt og vatn) med mjølk til. Om det var ei tid på vinteren vi ikkje hadde mjølk, kunne det i...
Med staur og varm hilsen fra en Remington LILLEHAMMER TILSKUER 1883: Smed Peder Pedersen i Skåbu drog tidlig om morgenen den 30te avsted fra sitt hjem for å se etter nogen bjørner, som han hadde hørt skulle ha hatt sitt tilholdssted på Metungen, en skogstrekning på...
Hansen på Fefor - kva var det for en kar? Gamle Hansen i 1953. Litt av ei historie og litt av eit liv. HANS PETTER KLEIVEN: Han åt både kråke og skjor, til og med hoggorm. Han fiska, jakta, fanga vilt og levde eit spartansk liv. Ein fenomenal person, godt likt...
Historia om Erling Rolstad og Jacob Weidemann HANS ODENRUD: Midt i dei travle åra på 50-talet fekk maskinoperatøren Erling Rolstad også tid til annan aktivitet. I 1953 skulle det gamle Furuheim hotell og sanatorium rivast for å gje plass til det nye landsgymnaset....
Rolf Uhlen voks opp hos bestemora og vart konduktør i NSB Her, i Storsteinurda ved riksvegen sør for Brekka voks språkgeniet Rolf Alfred Uhlen opp hos bestemora. Foto: Paul Henrik Hage. Om vinteren på Laugen gjekk det hesterekkjer på isen. Dei skulle til Loholkvenna...
Robert Scott testa motorsleder på Feforvatnet i 1910 Litt av eit bilde. Engelskmannen Sir Robert Scott fraus ihel på veg tilbake frå Sydpolen, som han nådde 17. januar 1912, 34 dagar etter Roald Amundsen. Scott ville prøve å kjøyre til Sydpolen på motorsleder....
Slåssing med kniv og avslegne flaskehalsar ODDMAR MYRUM: Ein morgon i 1935 var eg på veg til skulen og gjekk forbi Ruste ungdomshus. Eit skremmande syn møtte meg utanfor inngangen. Det var tett med blodflekkar over alt. Kvelden før hadde det vore dansefest, og somme...
Glytt frå ein barndom i krig i Nedre Skar Nedre Skar ca. 1933. Bilde frå Vegar Skar KNUT STENSRUD KJORSTAD: Året er 1939. Ein familie er på veg oppover Solbråsmorka. Tankar krinsar rundt i hovuda deira. Dei har slite seg laus frå det kjende, men er etter...
Forrige gang ble kjøtt og flesk grav ned i snøen Gålåseter i 1933. Først etter krigen kom navnet Wadahl Høyfjellshotell. Wadahl Høgfjellshotell er nå akuttmottak for rundt 200 flyktninger fra krigen i Ukraina. De venter på utplassering i kommuner. Roar Myhre Walmann...
Fattigkommisjonen i Fron henta ho heim til Kvikne i 1868 Kvifor er vi så heldige at vi ikkje vart sette inn i verda for 200 år sidan? I 1867 skriv fattigkommisjonen i Oppdal til Fron at Anne Pedersdatter Olstad Skjefteskogen frå Kvikne nå er komen "i aldeles hjelpeløs...
Ivar Kleiven kunne teikne portrett! Her av ein stygg kar IVAR KLEIVEN: Ellev Moen var ein av dei beste jegarane som har vore ala i Skåbu, bjønnskyttar og fuglskyttar. Han var en grovslig kar og rekna for stygg. Attåt var han både kleis og leisp. Noko jentemat var...
Eit møte med Per Ottesen (1945-2016) KJARTAN RUSET i Kyrkjeblad for Nord-Fron 2015 : Vi ser at Per har vore gjennom sjukdom. Han ruvar ikkje som før. Sjukdom og behandlingar har teke på. Det er litt rart å møte ein tunn Per Ottesen. Men mannen er elles den same. Vi...
Historia om Ola Skeddarstugun som vart Klukkstøyparn IVAR KLEIVEN: Det var Ola Skreddarstugun som støypte vetlklokka i Sødorpkyrkja. Han var smed, og fór mykje og smidde, og da Folldalskyrkja vart bygt, var Ola ved verket der og dreiv med smedarbeid. Det kom ein...
Hadde ikkje svensk-norske kongen Oscar II vorte så fornærma KRISTIAN HOSAR: Oscar II, (konge i Sverige og Noreg 1872-1905) var på mange reiser i Noreg. Og svenskane oppdaga Fron for alvor! Golaa Høifjeldssanatorium vart bygt i 1892. Sentrale Kristiania-borgarar med...
Dramatisk barnedåp med forgiftning på Lo ERIK SØNSTELIE OG CHRISTIAN LO: Oktober 1936, den store barnedåpen. Margit og Iver har fått ei jente. Mange er invitert. Det er dekket til stor fest, men før middagen blir både Iver og Margit syke, må gå å legge seg. Da Iver...
Et høvdingesete i bygdesamfunnet Victor Schlytter var redaktør i ukebladet Allers fra 1953 til 1974. Under krigen var han Milorg-mann og trolig en bekjent av Israel Krupp på Utistugu Tofte. I denne reportasjen fra Allers, ukjent dato, er han på besøk, imponert over...
Frå dagboka til Anton Granmorken NORA STORMYRBAKKEN: Ungdom i dag vil skratte av følgjande: Været en tur paa Harpefos og Jensbakken efter rammelist m.m. Det er første gang jeg har været paa Harpefos. Anton Granmorken bur i Ruste og er 18 år! I 1912 kjøper eldstebroren...
Det sto 10-12 øyker tjora i rekkje utanfor Signe Hovden dreiv kafé heilt til 1971. Da hadde ho drive på sidan 1928. Før den tida sytte ho for serveringa på ungdomslagsfestane på avholdslokalet, det som seinare vart Lidarende. -Da det vart tømmerdrift oppi Elvdala,...
Ottar Øverjordet var bygdeslaktar ODDMAR MYRUM: Her vil eg fortelje litt om ein bygdeslaktar i Fron, Ottar Øverjordet. Slakting av dyr var eit naudsynt gjeremål, og det følgde alltid ansvar med slikt arbeid, for det måtte gjerast til minst mogleg pine for dyra. Etter...
Historia om oppvekst på ein prestegard ØYSTEIN HOV: Å vekse opp på ein prestegard er spesielt. Sverre Hov var sokneprest i Sør-Fron i åra 1950-1974, og i denne artikkelen ser den yngste av ”presteungane”, Øystein Hov, attende på oppvekstår på prestegarden: Etter kvart...
Her skulle unge dølagutar halde hus gjennom skulevinteren RASMUS STAURI: Ikkje mange hus har hatt eit så omskiftande tilvære som den gamle tømmerlåven frå Sigstadvolden i Kvam. Har har det budd ein mørkredd teolog, gutar på jentejakt, ein sløydlærar med skarpt blikk...
Frå krigsdagboka til Iver Lo Tysk fly styrta ved Fagerli i april 1940. Bilde frå Johan Brandstad/Vegar Skar I 2015 samlet avisa VG personlige beretninger fra krigen 1940-1945. VG 9.4. 2015. Fra familien fikk avisa gardsdagboka til Iver Lo: Hele året hadde begynt...
Kjøpte første metalldetektor i 1999 Tormod Bråten er ny leiar i Fron historielag. Her er ein reportasje tidlegare leiar Ole Chr. Risdal skreiv i 2015 - om alt Tormod har funne med detektoren sin: OLE CHR. RISDAL: Tormod Bråten frå Vinstra har ein særs spennande hobby....
Ny bok frå Bjørn Loe! I fjor gav han ut bok om faren sin, legendariske dyrlege Loe. No har han skrive ein biografi om mor si. Med utsikt til gardane Lo, Bø og Sygard Kongsli fortel han landbruks- og kulturhistorie frå Vinstra. Her skriv han også om sin eigen karriere,...
Møt Tormod Bråten, nye leiaren i Fron historielag Første oppgåva som leiar i historielaget: Velkomen til boklansering! Når du held ei spenne i handa - du veit at du er den første som ser ho og kjenner ho på 1500 år - det er ei spesiell kjensle. Seier Tormod Bråten,...
Huldra ved Matbrunnen - Theodor Kittelsen, 1892 "Får eg vera jenta di?" spurte huldra Per Gynt IVAR KLEIVEN: Han var støtt så ettersett av hulder og underbuande, han Per Gynt, når han var til fjells. Ho hadde det med det mykje iblant, huldra, at ho låg etter...
Eksisplassen på Breivegen spreidde sjukdom ut over bygda RAGNAR ØVRELID: Ein soldat slengde kona si utfor Harpebrua for at omkommes i den brusende fos. Mens hun låg nede på en liden flek på bredden av elven, fik hun fat på nogle grene og kviste som vokste på berget,...
Historia om husmannskona Rønnaug Sagboden http://www.youtube.com/watch?v=X8OgM4tLBpc PER OTTESEN: Den vesle plassen Bakkestugu ligg rett nedanfor demninga ved Olstappen i Skåbu. Rønnaug Sagboden var den siste som bodde her. Ho var ei kjend dame i bygda, der ho hadde...
En høsttur i karjol til misbrukt fri legehjelp? Doktor Carl Stoltenberg holdt ingen tordentale, men tok seg en svingom. Foto: H.H. Lie, Maihaugen TIDSSKRIFT FOR DEN NORSKE LEGEFORENING 2004: Carl Stoltenberg (1865-1939) var lege...
Dronning Sophie på Hundorp, Listad og Heggerud MORGENBLADET 16. juni 1883: Ved reisen gjennem søndre Fron stanset Hennes Majestet i nærheten av enkefru Randklevs smukke og historisk bekjente eiendom Hunthorp, hvor en tallrik skare av enhver stand og alder fremmøtte;...
Dei fleste som utvandra til Amerika, var unge folk EINAR HOVDHAUGEN: Kvikne - Skåbu er den del av bygda som hadde den absolutt største utvandring. Her hadde utvandringa eit omfang som ein nesten kunne tru ville føre til avfolking. Men fornyingskrafta i folket var...
Professor Knut Liestøl: glitrande minneord om Ivar Kleiven Knut Liestøl om Ivar Kleiven: "Han er i ætt med dei gamle sagamenn både når det gjeld forvitenskapen etter å få vita so mykje som mogeleg um det gamle, og når det gjeld det gløgge auga og det varnæme øyra."...
Skulle hatt eit penare namn? -Eg veit at Kvammen skreiv i skulesoga at det skulle koma av ei ro der sorpet vart samla. Seier Lodvar Larsen. Han fortel at ei slik ro oftast var bak hoggestabben. Der vart flis og smårask sopt saman. Lokalhistorikaren Eivind Budsberg...
Anders Lange delte ut Peer Gynt-prisen til Erik Bye "Avisutklypp som hæng ti selet vårt på Tjyruvasetern." Bilde lagt ut av Hans Magnus Ødegården på FB-sida Du væt du e frå Vinstra når... I 1974 ble Peer Gynt-prisen utdelt for fjerde gang. Til Erik Bye (1926-2004)....
Bjørnstjerne Bjørnson om datidens snåsamann BJØRNSTJERNE BJØRNSON: Vis-Knuts liv var en lang lovsang, som steg opp av sykdom, fattigdom og ofte bitter mangel på anerkjennelse. Det fantes en poetisk spennvidde i hans sinn som forvandlet hver eneste liten stund til et...
Disse skrøpelige norske veier og gebrekkelige bruer Henry T. Newton Chesshyre var en britisk marineoffiser som arvet sin tante og dro til Norge for å bruke opp arven sin, lykkelig over å slippe unna Krim-krigen (1853-1856). Han slo seg ned på Skyttermoen i Svatsum...
Prins Harald på vei til Sikkilsdalen i 1946 I 1946, første gang etter krigen. Det kongelige følget forlater nattoget på Vinstra stasjon for å spasere til frokost på Amundsens gjestgiveri. T.v ordfører Albert Kvammen. Ukjent fotograf. OLAUG ASKHEIM AAS: Før påske i...
Historia om Marie Uhlen frå Nord-Fron, jordmor i Sulitjelma "Det kunne være ganske stridt, fordi jeg ved siden av å være jordmor også arbeidet som oversøster ved sykehuset. Særlig finnene var svære til å stikke og skjære hverandre med kniv når de var fulle. De drakk...
Dei gamle fekk bu i eit gardsmiljø RAGNAR ØVRELID: Veikle var gamleheim i Nord-Fron til 1962, da kommunen selde garden. Det kunne vere over 30 pasientar her. Dei gamle fekk bu i eit gardsmiljø. Anna Kjæstad var den siste styraren på Veikle. Ho fortel om dagleglivet...
Mari Leirflaten tok prisen i 1986 Randi Brendløkken (til høgre) tipsa Kaffikomiteen om Maris gode kaffi. GUDBRANDSDØLEN 7. 5. 1987: Mari Leirflaten på samvirkelagskafeen i Skåbu er kåra til Norges beste kaffikokar i 1986. Tysdag møtte Kaffikomiteen...
TORBJØRN MATHISEN: Aldri før har det vært så stort sprang mellom generasjonene som i dag. Men heldigvis finnes det noen ganske få som føler seg forpliktet til å knytte bånd mellom generasjonene. Som vil bevare de gamle minnene og på den måten skaffe dagens travle...
Minneord over husmann Simen Tungen (1821-1912) UKJENT AVIS 1912: Husmand Simen Tungen døde 27. Mars i en Alder av 93 Aar. Hans hustru Marie Amundsdatter overlever sin Mand. Hun er 2 Aar ældre og født 1819. De havt 9 Barn, 49 Barnebarn og 64 Barnebarnsbarn, ialt 122...
Ho tør ikkje rope på sonen sin i frykt for at han kan dette i elva ARILD MAGNE LARSHAUGEN: Når ein går Sørensenvegen i Nordre-Lia, ligg det ein stor stein utpå bergkanten ved øvre Haustsetergrinda med Toftelva 80-90 meter loddrett under. Denne steinen fekk namnet sitt...
Sigurd Sande i Sikkilsdalen fulgte ham rundt i 1939 DØLEN 6.4.1970: Sigurd Sande blir 80 år i dag, han er født og oppvokst i Sikkilsdalen, og alt som guttunge tok han turer både til Memurubu og Gjendebu. Da han kom i skolealderen, måtte han vinterstid være ned i...
Einar Pettersen bygger fly i garasjen GUDBRANDSDØLEN 22.8. 1987: - Du får begynne å hekle eller knytte tepper, sa kona. Men slikt pirk er ikkje noko for meg, seier Einar Pettersen, pensjonert vinstravær på 64, smattar på pipa og tek seg ein femminutt frå hobbyen...
Han kjørte seg i alle fall fast ved Wadahl Var hun på Gålå i all hemmelighet i 1975, tre år etter at de traff hverandre? GUDBRANDSDØLEN 26.3. 1975: Kong Ćarl Gustav av Sverige tilbringer påskeferien på Golå. der han har leid en hytte ca 300-400 meter fra Golå...
Nyttårsaften takket en av de siste budeiene for seg TORBJØRN MATHISEN: Nyttåraften takka Signe Dalsegghagen for seg i fjøset på Rolstad nordre i Sør-Fron. Hun hadde bestemt seg for å legge opp og nyte godt av trygden etter at hun i mer enn 52 år har tjent i...
Tradisjoner fra hedensk tid på Sygard Forr? KARI BAY HAUGEN:En juletradisjon som ikke eksisterer lenger, er juleroa. Lille julaften bar Hans inn sekker med fersk bjørkeved og tømte utover gulvet. Veden skulle legges tett sammen og dekke to kvadratmeter ved siden av...
Talet på «uægte fødte børn» forskrekka Eilert Sundt ELDRID BRANDVOL: I Fronsbygdene var det ikkje noko uvanleg å ha både eitt og to barn saman før giftarmålet. Heller ikkje ser det ut til å ha vore til ulempe på ekteskapsmarknaden om ein hadde eit barn "fyryåt". Utan...
Ein barndom på eit av dei dårlegaste bruka i Sødorp OLA KLÅPBAKKEN: Øyakleiva heiter eit lite nedlagd bruk øvst oppe i Sødorp. Dette er barndomsheimen til Magnus Været, og her budde han fram til 1957. Då vart bruket nedlagt og fråflytta. Fredag 28. juni 1929 kom dei...
Og så vart det brått slutt på julefeiringa OLE CHR. RISDAL: På 1800-talet var det ein som heitte P. Carlsen Foss som sette i gang ei større tømmerdrift i Skåbu. I samband med dette verserer det ei spesiell julehistorie. Det var på slutten av ei julehelg, og det...
Ros til årets utgave av Fronbygdin i Dølen Odd Jan Skriubakken. Foto: Dølen TOR LARSEN I DØLEN 16.12.2021: Odd Jan Skriubakken har hvert år siden 2013 hatt store og gjennomarbeidde artikler om husmannsplassene på vestsida av Sør-Fron. Han imponerer denne gangen også....
Historia om husmannen og kyrkjetenaren Torger Flekken I djupsnø og uvêr - det var hit til Kvikne kyrkje han måtte, ringjaren Torger Flekken. Foto: Mittet / Carl Normann ODDGEIR BRUASET: Enno ein gong står Torger Torgersen Flekken her i mørke og dreg. Den største...
Så kan du alle julesongane rundt treet I 1988 presenterte Kvikneveren Ola Hage ei riktig smart oppfinning i Skåbu. Sjølvsagt var NRK Norge Rundt på plass. Klikk her. I innslag nr 9 møter du karen med hodelykt og klesklype mot rakfisklukta.
Journalisten og byjenta som kom til Forr Søndre KARI BAY HAUGEN (1937-2018): Fra jobben som journalist i VG kom jeg til Sør-Fron som ung gårdkone. Et nytt liv begynte på Forr Søndre, gården som hadde vært i samme slekt siden 1745. Det nye livet startet for over femti...
ASBJØRN RINGEN: Hjelpetrengende i Fron kunne bli auksjonert bort. De som krevde minst betaling, fikk tilslaget. Fattigstellet var - ved siden av skolen - den viktigste oppgaven kommunene fikk med seg da formannskapsloven ble vedtatt i 1837. Her handlet det om å yte...
CD med musikk av frøningen Eyvind Solås På denne videoen møter du Eyvind Solås i noen av de mange roller han hadde i NRK (Klikk denne lenken for å se videoen) Foto: NRK NRK-mannen, komponisten, musikeren, forfatteren, revyartisten og gjøgleren Eyvind Solås (1937-2011)...
Knut Selsjord med bok om gudbrandsdøler "Jeg har lett etter folk i Gudbrandsdalen, folk som levde for lenge sida," CARL HENRIK GRØNDAHL: "Med store øyne har jeg lest gamle brev og kommet nær avsenderens tanker og følelser. Kjærligheten. Sorgen. Jeg har funnet...
Historia om ein tung skuleveg i Skåbu Olaug i Skåbu 1942, sykkelen var truleg frå før fyrste verdskrigen. OLAUG ASKHEIM AAS: Barndomsheimen min låg på eit vakkert nes nedved Olstappen, der elva Vinstra song seg uti fjellvatnet, 662 moh. Staden heitte Elvenes, naturleg...
Ein pioner som bygde Lauvåsen og fekk folk til fjells vinterstid CARL HENRIK GRØNDAHL: Ein kan lære mangt av Johan Sørensen si historie i Fron. For det første at dei er mangslungne, dei kreftene som rår over livet. I dag hadde Johan Sørensen fått seg inhalator og...
Norske soldater på flukt i Espedalen ELLEN ELSTER MARTOL: Natt til 2. mai 1940 tok tretten norske soldater seg inn i en hytte i Espedalen. De var da på flukt vestover etter nederlaget mot tyskerne, og de hadde hatt en stri tørn bak seg. Først krigshandlinger, så...
Frøningen Knut Ringstad vitnet i Treholt-saken AFTENPOSTEN 17.3.2014: Eidsivating lagmannsrett fikk 25. mars 1985 et solid innblikk i to menneskeskjebner og to ulike veivalg i møtet med KGB: Den tidligere diplomaten og embetsmannen Arne Treholt satt på tiltalebenken....
Klok mann og klok tale om Heilag Olav for 100 år sidan Fredrik Paasche fortel om Snøfrid og kongen på Dovre (Foto: Privat /Familien Stauri) "Ingen kunne heldt ein slik tale i dag", sa prosjektleiar Bjørn Sletten som innleiing på Dale-Gudbrands gard 29. juli ved...
Det song så fint: Nå slår far - nå slår bestefar - nå slår far NORA STORMYRBAKKEN: Tett inntil E6 på Vinstra, adresse Øvregate 49, ligg eit okergult murhus med verkstad i fyrste etasje og leiligheit i andre. I dag er det roleg utanfor portane, men mange hugsar...
Slik gjekk det med ei ualminneleg vakker jente i Vendalen IVAR SVELLE: Det var ein gong ei ung budeie som stelte på setra for det bruket ho var på. Det var innpå ei seter som heitte Vendalen. Det var omkring 30 setrer der den tida. Denne jenta skulle vera så...
Mange frøningar verva seg og kom heim som slåstbikkjer RAGNAR ØVRELID: I heile 11 år var Noreg i krig med Sverige, frå 1709 til 1720. Vi veit ikkje kor mange frøningar som var utkommanderte i denne krigen. Men mange var det, og lenge låg dei ute. Tenestetida på...
Historia om eit vanskeleg liv ODDMAR MYRUM: Den karen vi skal fortelja om her, var original i beste tyding av ordet. Namnet var Pål Nilsheimen, eller Nilshimin som har vart kalla til dagleg. Foreldra hans var Hanna og Ola Nilsheimen, og dei hadde berre denne eine...
Å vera barn på Vinstra på 1950-talet PER OTTESEN: For oss barna i Vinstra sentrum først på 1950-talet var det ein spanande plass å vekse opp. Trafikken i Riksveg 50, som han heitte då, var stor, og det var mykje spanande å sjå. Ein gong vart eg overkjørt av same...
Veit du at det er eit helleristningsfelt oppe i Sødorpbygda? Kaare Høgset med det verdfulle funnet - ein ti cm lang pilespiss frå vikingetida, funne like ved Skoe gard. Bilde frå Årbok for Gudbrandsdalen 1983. PAUL HENRIK HAGE: Oppe i Sødorpbygda er det eit...
En innflyttergutt forteller TROND BAKKEVIG: Jeg kom til Skåbu som seksåring og reiste derfra som elleveåring. Nesten fem år av et gutteliv. År da jeg lærte meg å snakke som en skåbying ute, mens jeg fortsatte å snakke riksmål hjemme. Nesten fem år var jeg del av...
ASBJØRN RINGEN: Gunner Paulsrud var en institusjon i sparebanken og bygda. Han ble ansatt i Sør-Fron Sparebank i 1965 og var i banken til han døde noen få måneder før han skulle gå av med pensjon i 1990. Han var mer enn alminnelig innstilt på å yte service og hjelpe...