Ei lokalhistorisk nettavis
Sødorp med Brandvols-gardane og Sødorp kyrkje, på si opphavelege plassering. Bygd i 1752 og fløtt over elva til si nåverande plassering i 1910. Legg merke til dei store steinrøysene som truleg er etter oppryddinga frå Storofsen. Bildet er teke i 1896. Foto: H.H. Lie /...
Måndag 29. juli vaknar tradisjonane att i Sør-Fron Olav den Heilage får banesår på Stiklestad 29. juli 1030. Peter Nicolai Arbo; akvarell, truleg frå 1859 Heis flagget! For oslok er offisiell flaggdag, og i år blir det liv i olsok-tradisjonen att. Dagen skal løftast...
Frøningenes merkverdige skikker ved brylluper HUGO FREDRIK HJORTHØY ble prest i Fron i 1775 og prost i Gudbrandsdalen året etter. Mens han var i Fron skrev han Physisk og Ekonomisk Beskrivelse over Gulbransdalen Provstie i Aggershuus Stift i Norge, et av 1700-tallets...
Tragisk var hans liv, og tragisk var hans død CARL HENRIK GRØNDAHL: Søren Lemmich heiter ein mann. Han var sokneprest i Fron i halvanna år for meir enn 200 år sidan. Berre eit namn i historia med nokre turre fakta. Men les vi bak dei sparsame, saklege opplysningane,...
Prestegardsjul i gamle dagar Ragnvald Tarud fortel til Oddmar Myrum i Gudbrandsdølen 22. des. 1977: Jula er ei tid for seg sjølv. Ein lysfest midt i mørketida er kjærkommen, og samstundes kallar innhaldet i jul på det beste i oss. Egoismen kjem litt meir på avstand,...
Lei av "gamle og til dels udslidte Præster» Presterolla var utfordrande før i tida også. Dette brevet frå 1890 var tenkt til kyrkjestatsråden, men vart stoppa av sorenskrivaren på Heggerud. Frøningane er lei av "gamle og til dels udslidte Præster"! Det treng ein prest...
Innkalla til ein streng prest LODVAR LARSEN: Den 11. april 1940 vart ein heil del gutar, godt vaksne ôg, mobilisert for å slåss mot tyskarane. Mellom dei var min eldste bror Odd. Vi fulgte spent med på radioen og i aviser korleis krigen utvikla seg, og sist i månaden...
Litt om kvifor høgtida heiter jul og ikkje har eit kristent namn Ordet jul er heidensk. I storparten av Europa har feiringa fått eit kristent namn: På engelsk Christmas «kristmesse», tysk Weihnachten «vienatt», fransk noël i tydinga fødsel. Men hos oss har høgtida...
Historia om Ola Skeddarstugun som vart Klukkstøyparn IVAR KLEIVEN: Det var Ola Skreddarstugun som støypte vetlklokka i Sødorpkyrkja. Han var smed, og fór mykje og smidde, og da Folldalskyrkja vart bygt, var Ola ved verket der og dreiv med smedarbeid. Det kom ein...
Historia om oppvekst på ein prestegard ØYSTEIN HOV: Å vekse opp på ein prestegard er spesielt. Sverre Hov var sokneprest i Sør-Fron i åra 1950-1974, og i denne artikkelen ser den yngste av ”presteungane”, Øystein Hov, attende på oppvekstår på prestegarden: Etter kvart...
En liten historie om Hundorpskrinet - et klenodium CARL HENRIK GRØNDAHL: Var han kirkerøver, bonden på Hundorp gard for 4-500 år siden? Reiste han rundt og sikret seg kirkegods? Han levde etter at reformasjonen hadde fjernet alle helgenbilder og relikvieskrin fra...
Og bli medlem i historielaget 🙂 Her er sjølve "hovdingen" på Borg, Olav T. Åsmundstad. Han får du høyre meir om! Onsdag 24. august kl 1800 får du nok ein god grunn til å melde deg inn i Fron historielag, for berre medlemmer i laget kan vere med på dette: Oppleve...
Talet på «uægte fødte børn» forskrekka Eilert Sundt ELDRID BRANDVOL: I Fronsbygdene var det ikkje noko uvanleg å ha både eitt og to barn saman før giftarmålet. Heller ikkje ser det ut til å ha vore til ulempe på ekteskapsmarknaden om ein hadde eit barn "fyryåt". Utan...
Historia om husmannen og kyrkjetenaren Torger Flekken I djupsnø og uvêr - det var hit til Kvikne kyrkje han måtte, ringjaren Torger Flekken. Foto: Mittet / Carl Normann ODDGEIR BRUASET: Enno ein gong står Torger Torgersen Flekken her i mørke og dreg. Den største...
En innflyttergutt forteller TROND BAKKEVIG: Jeg kom til Skåbu som seksåring og reiste derfra som elleveåring. Nesten fem år av et gutteliv. År da jeg lærte meg å snakke som en skåbying ute, mens jeg fortsatte å snakke riksmål hjemme. Nesten fem år var jeg del av...
Iver Pedersen var kranglut og banna i fylla Slik var dei uniformerte, dei 500 dølane som presten sende i krigen mot svenskane. Frå Rustkammeret i Trondheim. IVAR KLEIVEN: Presten Iver Pedersen, Iver Petrus Adolfus, som han oftast skreiv seg for, kom til Fron som...
OLE M. STUBBERUD: Ein gong Vis-Knut (1792–1876) var på Sør-Fron og heldt møte, gjekk det reint gale. Midt på natta medan Knut låg i senga si, kom lensmannen med ein kaptein, ein løytnant, ein underoffiser og 5 mann med skarpladde rifler og braut seg inn på romet hans....
Men ikkje i tårnet, klokkene er for tunge Slik kan klokkespelet ved Sør-Fron kyrkje bli. Skisse frå Erik Langdalen Arkitektkontor I januar 2015 vart det nok ein rundt med lokalhistorisk utveksling på FB-sida til historielaget. Temaet har nå vorte høgaktuelt:...
Tårnet kunne veltet Søndag 17. august 2014 var det jubileum i Kvikne. Kyrkja vart 250 år. Seks år seinere er tømrer Svein Bakken (48) fra Heidal er i ferd med å sikre Kvikne kyrkje fra å rase sammen. Vegger i kirka har sklidd ut og kirketårnet var på vei til å velte....
Arild Teigen fortel særs interessant kulturhistorie Historielaget inviterer til årsmøte onsdag 9. september kl 19 på Sødorp Gjestgivergard. Hit kjem òg historikaren Arild Teigen og fortel frå boka si Falne døler 1940-45. Han kan fortelje historier. Fleire døme på det...
Liv Snøfrid Skaare tok vare på prestegarden på Vinstra Liv Snøfrid Skaare, født 26. 9. 1939 døde 18. juli 2020. På minnesida ligg det ho fortalde om å vekse opp på ein prestegard: SNØFRID SKAARE: Som prestedotter har eg budd på to prestegardar, og det noko spesielt...
I tre netter flytta dei døde soldatar RAGNAR ØVRELID: Krigshandlingane i Kvam frå 25. til 27. april 1940 var over. Etter kvart tok folk seg ned i bygda att. Den øydelagde grenda grein mot dei. Over 70 nedbrunne hus, sundskote bygningar, raserte marker og vegar, og i...
Ivar Kleiven fortel om gal´npresten i Kviknekyrkja IVAR KLEIVEN: Peder Markvard Otzen, 1813-1815, kom til Fron frå Hallingdal og vart her i bygda kalla for "Galn´presten". Nettopp hugugalin eller nokon galning elles var han nok ikkje, men han var friare i omgangslaget...
Reportasje i Filmavisen 20. november 1952 Klikk her og gå til innslag 5, så hører du Rolf Kirkvåg fortelle at kirken er gjenreist etter kamphandlingene og står der vakrere enn noensinne til minne om hardere tider.
Ei lita soge om Listad-kyrkja, som sto på sumpig grunn IVAR KLEIVEN: Listad-kyrkja var hovudkyrkje i Fron; ho var ei stavkyrkje som fyrst sto på Listad. Etter det som både Schjøning og Hjorthøy skriv, vart kyrkja seinare flytta noko lenger ned og nærmare almennvegen,...
Hadde jobben med å pumpe luft til orgelet i kjørkja Godt døme på at mange skriv lokalhistorie på Facebook. Egil Stakston spør om nokon "har noen historier eller bilde av den alltid blide Pål i Kjørkjestuggu. Med sin karakteristiske framoverlent gyngende gange med...
På Vik i Kvam i fjor, Heggerud på Harpefoss neste veke http://www.youtube.com/watch?v=DreJJotQ_74 Tirsdag 6. september kl 18 kan du få med deg gardshistoria og mykje anna på Heggerud gard på Harpefoss. Konsert blir det ikkje, men mykje anna godt. Her kan du bli med...
4 km på føtene, 3 km på sykkel og så bilsjuk på buss OSKAR LETRUD: Konfirmanttida starta den gang med at vi møtte i Sødorp kyrkje til innskriving på ein tirsdag etter påske, der vi møtte prost Bjarne Nordrum,(1883-1962). Av folket var han nemt Nordrumen. Han var prest...
Ola Døl dikta ei framifrå folkelivskildring om alt du kan sjå på ein fredeleg syndasefta når det er lekkert og lugomt ver - om onggutslamper og jenter som vrir seg, om n`Slette-Simen som kjem gå´n på tverten, om dokka frå Bakke som kjem trippan, og om Guri Kroka som...
RAGNAR ØVRELID: Etter det vi kan lese oss til, har det religiøse livet i Fron aldri stått sterkt. Framover til 1800-talet ofra fronsbygdene mykje på kyrkjene, men prestar og andre embedsfolk klaga over kor lite folk i Fron brukte gudshusa. Det er vel ikkje heilt...
https://youtu.be/6xysO3-HOzo
RAGNAR ØVRELID: Ein fæl storm 7. mars 1822 bles tårnet av Sødorpkyrkja. Skaden vart reparert, og tårnet bygd opp att i mykje lågare fasong. Det tok rett nok tre år før arbeidet vart gjort. Da hadde det også meldt seg andre manglar ved Sødorpkyrkja: Taket er nå så...
IVAR KLEIVEN: Dei som hadde hug til å sjå trollkjerringane i bygda, når dei Jonsoknatta hadde møte med Styggmannen sjølv i kyrkja, laut "setjast ne". Men denne nedsettinga var det berre få som forsto å gjera, og så måtte dei nok ha svartboka, skulle det lykkast. Han...
Eit framifrå døme på kor bra ei Facebook-side kan fungere til å få fram lokalhistoriske fakta. Og kor mykje lokalkunnskap det finst hos folk. Kåre Hosar la ut denne teikninga på Du væt du e frå Sør-Fron når... og denne kunnskapsutvekslinga følgde: John Morten...
IVAR KLEIVEN: I Skuthella ovanfor Kjorstad budde det eit jutulkvinnfolk i utgamal tid, før St Olav kom og innførde kristendomen her i dalen. Ho kallast Ulvei, og da det vart bygd kyrkje på Fron og kyrkjeklokkene bar til å ljome utover bygda, vart ho Ulvei så sint, at...
Grunnlovsjubileet vart feira stort og godt i Sør-Fron Kyrkje sundag. Fleire bilde under bretten.
Ivar Kleiven fortel at etter folkesagnet stod det to munkeklostre i Fron i medelalderen, det eine på Grytting og det andre på Rolstad. Om desse husa finst det ikkje noko i gamle fornbrev, men både Gerhard Schjøning og presten Hjorthøy fortel om dei, og den gamle...
RAGNAR ØVRELID: Eit bondearistokrati utvikla seg i bygda i førstninga av 1700-åra, både økonomisk og sosialt. Særleg sør i hovudsoknet vart det mange storgardar. Men vi kan også spore den same typen av elitedanning i Sødorp, kring dei gamle gardane i Ruste, i Kvikne...
Omkring 1750 sa kyrkjeinspeksjonen frå om at den gamle Kvikne-kyrkja ved Sylte skulle "casseres". I 1759 sende Ole Melby, Ole Harildstad og Ole Dalen søknad til kongen om å få reise ny kykrje. Så snart snøen hadde gått om våren 1763 tok dei til med bygginga. Det tok...
Søndag 17. august er det jubileum i Kvikne. Kyrkja blir 250 år. Festgudsteneste med biskop Solveig Fiske og prost Paul Gunnar Skuland. Mange tidlegare prestar i Nord-Fron deltek. Frå kyrkja blir det så prosesjon med musikarar frå Mukampen spelemannslag til bygdahuset,...
FJORDE KLASSE SKÅBU SKULE 193?: For 300 år sidan stod det ei kyrkje på ein gard som heiter Megarden. Og så var det ein riddar som heitte Megardsriddaren. I Heidalen budde det ei kjempe som folk kalla Heidalskjempa. Megardsriddaren og Heidalskjempa var ofte sinte på...
Presterolla var utfordrande før i tida også. Dette brevet frå 1890 var tenkt til kyrkjestatsråden, men vart stoppa av sorenskrivaren på Heggerud. Frøningane er lei av "gamle og til dels udslidte Præster"! Men slikt opprør ville ikkje sorenskrivar Beer ha noko av. Til...
IVAR KLEIVEN: Etter folkesagnet stod det to munkeklostre i Fron i medelalderen, det eine på Grytting og det andre på Rolstad. Om desse husa finst det ikkje noko i gamle fornbrev, men både Gerhard Schjøning og presten Hjorthøy fortel om dei, og den gamle bygninga på...
IVAR KLEIVEN: Da Sankt Olav kristna dalen og kom til Fron etter slaget på Breden, fór han på vestsida gjennom Ruste og heldt rast på Bø. Somme seier det var på Lomoen. Kongen og mannskapet kvilte og åt under bar himmel, og mens dei reidde opp maten, kom det rennande...
IVAR KLEIVEN: Da Karl Johan var kront i domkyrkja i Nidaros om hausten 1818, reiste han over Dovrefjell og gjennom Gudbrandsdalen på attendeferda. Da han kom til Fron, stana han for å sjå på Fronskyrkja, som den tida var rekna for ei av dei sværaste landskyrkjene. Det...
RAGNAR ØVRELID: Våronn vart det ikkje i Fron før ut i mai-juni. 1940. Krigshendingane hindra det. Det same gjorde den seine våren. Så seint som den 25. april kunne soldatane gå over elveisen mange stader. Sør-frøningane var dei som først kom tilbake til den vanlege...
Desse ungdomane er 50-årskonfirmasjonsjubilantar i 2014. Bildet er frå Sør-Fron ungdomsskule våren 1963.
16. juni 1958 reiste Kong Olav fra Skaugum i bilkortesje til Trondheim for å signes i Nidarosdomen.17. juni gikk turen gjennom Fron. Kongen var kledd i generalsuniform, satt i åpen bil og var ledsaget av prinsesse Astrid. 52 år tidligere gjorde han samme reise med...
BJARNE JETLUND: Hausten 2003 starta Knut Tvete og eg opp med restaureringsarbeid på ytterglasa i Sør-Fron kjørkje. Det vart eit spennande og interessant arbeid. Særleg glasa mot sør og aust måtte det stellast mykje på. Dei var målingsslitne, og ikkje så reint lite av...
RASMUS STAURI: Frå Maihaugen 1958, da Sør-Fron hadde ansvaret for St. Hansfesten. Spelet om Dale-Gudbrand av Are Stauri vart framført med lokale aktørar. Frå venstre: Torleiv Helling (Tord Istermage), Are Stauri (Dale-Gudbrand), Hans Forr (Kong Olav), Johan Rudihagen...
Her fortel dei om møkkakjøring, slakting, matmål, fisking og fritid, originalar og andre skåbyggingar, det gamle seterlivet på Kvamsfjellet, Kviknekyrkja, veving i gamle dagar, overtru i Skåbu, pølsearbeid før i tida, ysting, bjørnejakt, veiding, feiing, måsåtak og...
RASMUS STAURI: Tidlegare sokneprest Knut Kvidaland i Sør-Fron døydde brått på ei tenestereise til Bangladesh nyleg. Les minneord. Han vart berre 52 år. Familien reiste frå Sør-Fron i 2009, men kom ofte attende til bygda på besøk. Knut og kona Berit og dei tre gutane...
Neste år er det 250 år sidan Kviknekyrkja vart bygt. Det var Peder Korpberget frå Kvikne og Tord Risdal frå Skåbu som stod for bygginga. Tord var også smed og han utførte derfor noko av smedarbeidet. Ho vart reist på grunnen til Sygard Sylte, men under Ofsen i 1789...
Ein flom tar ikkje omsyn til at noko er freda. Ein gammal gravplass etter Listad-kyrkja i bruk fram til 1792 vart vaska ut. Hodeskallar og beinrestar låg nedover på jordet og langs vegen ned mot E6. NRK har saka: Lektor ved Vinstra videregående skole, Rasmus Stauri,...